အင္းေတာ္ႀကီးအင္းကို UNESCO သို႔ လူသားႏွင့္ ဇီ၀အ၀န္းနယ္ေျမသတ္မွတ္ႏိုင္ေရး တင္ျပမည္ ================================

အင္းေတာ္ႀကီးအင္းကို UNESCO သို႔ လူသားႏွင့္ ဇီ၀အ၀န္းနယ္ေျမသတ္မွတ္ႏိုင္ေရး တင္ျပမည္ ================================ အင္းေတာ္ႀကီးကန္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေရျပင္ စတုရန္းမိုင္ ၁ဝဝ က်ယ္ဝန္းေသာ အႀကီးဆံုးေရကန္ ျဖစ္ၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္လည္း အႀကီးဆံုး ကုန္းတြင္းေရတိမ္ေဒသတစ္ခုအျဖစ္ အသိအမွတ္ ျပဳထားလ်က္ရွိသည္။ အင္းေတာ္ႀကီးေဒသ တည္ ေနရာမွာ မုိုးညႇင္းၿမိဳ႕နယ္ မုိးညႇင္းခ႐ိုင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ ၌ တည္ရွိသည္။ အာဆီယံအေမြအႏွစ္ ဥယ်ာဥ္ တစ္ခုျဖစ္သည့္ အင္းေတာ္ႀကီးကို လူသားႏွင့္ ဇီဝ အဝန္းနယ္ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏိုင္ေရး UNESCO သို႔တင္ျပရန္ ေဒသအဆင့္ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။ အင္းေတာ္ႀကီးေဒသကို MaB လူသားႏွင့္ ဇီဝအဝန္းနယ္ေျမ သတ္မွတ္ႏုိင္ေရးအတြက္ အင္းေတာ္ႀကီးေဒသအဆင့္ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၊ ကြင္းဆင္းေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား၊ ေဒသခံျပည္သူတို႔ ၏ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈမ်ားကို ျပဳစုၿပီး ေနျပည္ေတာ္ သစ္ေတာဦးစီးဌာနသ႔ို တင္ျပ၍ ျပည့္စံုလံုေလာက္ ေသာအဆင့္ျဖစ္ပါက UNESCO သို႔ ဆက္လက္ တင္ျပမည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေဒသအဆင့္ အလုပ္႐ံု ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အင္းေတာ္ႀကီးေဘးမဲ့ေတာ အုပ္ခ်ဳပ္ ေရးမွဴး ဦးေဌးဝင္းက ေျပာျပသည္။ ႏိုင္ငံတကာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးေကာင္စီ (MaB Lcc) အစည္းအေဝးမွ ယူနက္စကိုအဖဲြ႕ဝင္ ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၉ ႏိုင္ငံက ဇီဝအဝန္းနယ္ေျမအျဖစ္ ေနရာ၂၆ ခုကို အဆိုျပဳတင္သြင္းခဲ့ၿပီး ယင္းအနက္ ဇီဝအဝန္းနယ္ေျမ ၂ဝ ကို အတည္ျပဳသတ္မွတ္ရာတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ အင္းေလးကန္ပါဝင္ခဲ့ေၾကာင္း ယူနက္ စကို၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရသည္။ ဧရိယာစတုရန္းမိုင္ ၃၁၄ ဒသမ ၆၇ က်ယ္ဝန္း ေသာ အင္းေတာ္ႀကီး ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာ ကို (အာဆီယံအေမြအႏွစ္ဥယ်ာဥ္)အျဖစ္ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ မတ္ ၄ ရက္တြင္ စတင္သတ္မွတ္ထိန္းသိမ္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ အင္းေတာ္ႀကီး ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ေဘးမဲ့ေတာ၌ က်ားသစ္၊ ေၾကာင္မင္း၊ စိုင္၊ ေျပာင္၊ ဆတ္၊ ဒရယ္၊ ေမ်ာက္လႊဲေက်ာ္ မ်က္ခံုုးျဖဴစသည့္ ႏုိ႔တိုက္သတၱဝါ ၃၇ မ်ဳိး၊ ေဒါင္း၊ ေအာင္ေလာင္၊ လင္းတ၊ ရစ္ငွက္မ်ဳိး မ်ားစသည့္ သစ္ေတာငွက္မ်ဳိးစိတ္ ၃၅ဝ၊ ႀကိဳးၾကာ ေခါင္းနီ၊ ႀကိဳးၾကာေခါင္းမည္း၊ ငွက္ႀကီးဝန္ပို စသည့္ ေရေပ်ာ္ငွက္ ၉၉ မ်ဳိးရွိၿပီး ႏွစ္စဥ္ ေဒသေရေပ်ာ္ငွက္ မ်ားႏွင့္ ေဆာင္းခိုငွက္မ်ား ေကာင္ေရ ၂ဝဝဝဝ ေက်ာ္ နားခိုမ်ဳိးပြားေနရာလည္း ျဖစ္သည္။ အင္းေတာ္ႀကီး ကန္အတြင္း ေရေနငါးမ်ဳိးစိတ္ ၈ဝ ေက်ာ္ရွိေၾကာင္း၊ အင္းေတာ္ႀကီး ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ေဘးမဲ့ေတာ သဘာဝ ဝန္းက်င္မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။ သဘာဝအေျခခံခရီးသြား ကမၻာလွည့္ခရီးသည္ မ်ား တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ အင္းေတာ္ႀကီးသို႔ ပိုမို လာေရာက္လ်က္ရွိၿပီး ခရီးသြားမ်ားဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာ သည္ႏွင့္အမွ် အစားအစာသန္႔ရွင္းမႈႏွင့္ လတ္ဆတ္ေသာ ေဒသထြက္ အသီးအႏွံႏွင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား၊ ဟင္းျပင္းရြက္၊ ေတာငွက္ေပ်ာ၊ ကဒတ္ရြက္၊ ငါးေပါက္သီး စသည့္အစာအာဟာရမ်ား စားသံုးႏုိင္ျခင္း၊ ေဒသထြက္ သဘာဝပစၥည္းမ်ား ေရာင္း/ဝယ္ႏုိင္ျခင္း၊ ေက်းရြာမ်ား၌ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား တည္းခိုေနႏိုင္သည့္ အေဆာက္အအံု မ်ားစသည့္ ခရီးသြားဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားကို ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ စီမံသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ အင္းေတာ္ႀကီးတြင္ ေလ့လာႏုိင္ေသာ အခြင့္ အလမ္းမ်ားအျဖစ္ သမုိင္းဝင္အင္းေတာ္ႀကီးေရလယ္ ေရႊမၪၨဴဘုရားကို သာယာ႐ႈေမာၾကည္ညိဳဖြယ္ ဖူးေတြ႕ ျမင္ႏုိင္ျခင္း၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ အႀကီးဆံုး ေရတိမ္္ေဒသေဂဟစနစ္ (Wetland Ecosystem) ကိုေလ့လာႏုိင္ျခင္း၊ ဆင္ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ စက္ေလွ ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ မိ႐ိုးဖလာ ေလွာ္ခတ္သည့္ ေလွသမၺန္ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ေရေပ်ာ္ငွက္၊ ေဆာင္း ခိုငွက္မ်ားကို ကန္ပတ္လည္ၾကည့္႐ႈႏိုင္ျခင္း၊ ယဥ္ ေက်းမႈအေမြအျဖစ္ ေဒသသစ္သားတိုင္ရွည္ႀကီးမ်ား ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ထားေသာ နန္႔မီးေလာင္ဘုန္းေတာ္ ႀကီးေက်ာင္း၊ လံုးစန္႔ေက်းရြာရွိ ေရွးေဟာင္းဘုရား မ်ား၊ ေဒသသမုိင္းအဆိုအရ လြဲမြန္မုဆိုးမေျခရာ၊ နတ္နန္း၊ လံုးတံု၊ မုိင္းေနာင္၊ နန္႔မီးေလာင္ေက်းရြာ မိ႐ိုးဖလာ လက္မႈပညာရပ္အျဖစ္ ႏွီး၊ ႀကိမ္၊ သင္ျဖဴးဖ်ာ၊ ရက္လုပ္ျခင္းႏွင့္ ဂ်ပ္ခုတ္လက္ရက္ကန္း၊ နန္႔ပဒဲ ေက်းရြာမွ ဝါးခြက္၊ ဝါးယပ္ေတာင္လုပ္ငန္း၊ ဟဲပန္၊ ေက်းရြာမွ ဘူးခါးသီးျဖင့္ျပဳလုပ္သည့္ ဘူးခါးခြက္ အသံုးအေဆာင္မ်ဳိးစံုကို ၾကည့္႐ႈေလ့လာႏုိင္မည္ျဖစ္ ေၾကာင္းႏွင့္ သဘာဝေပါက္သစ္ပင္မ်ဳိးစံု၊ ကုန္းေန ေရေန၊ တြားသြားသတၱဝါမ်ဳိးစိတ္ မ်ဳိးကြဲမ်ား၊ သစ္ခြ မ်ား၊ လိပ္ျပာမ်ား၊ အင္းဆက္မ်ား၊ ငါးမ်ဳိးစိတ္ မ်ားကို လည္းေကာင္း ေလ့လာႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ အင္းေတာ္ႀကီး ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာ (အာဆီယံ အေမြအႏွစ္ဥယ်ာဥ္) အျဖစ္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္လ်က္ရွိေသာ အင္းေတာ္ႀကီးကုိ လူသား ႏွင့္ ဇီဝအဝန္းနယ္ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏိုင္ရန္ ယူနက္စကိုသို႔ တင္ျပျခင္းျဖင့္ အနာဂတ္ကာလ အင္းေတာ္ႀကီးေဒသ ေရရွည္တည္တံ့ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ အလားအလာေကာင္းမ်ားပင္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပ လိုက္ရပါသည္။ မိုးေအာင္(ကခ်င္ေျမ) အင္းေတာ္ႀကီးအင္းကို UNESCO သို႔ လူသားႏွင့္ ဇီ၀အ၀န္းနယ္ေျမသတ္မွတ္ႏိုင္ေရး တင္ျပမည္ ================================ အင္းေတာ္ႀကီးကန္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေရျပင္ စတုရန္းမိုင္ ၁ဝဝ က်ယ္ဝန္းေသာ အႀကီးဆံုးေရကန္ ျဖစ္ၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္လည္း အႀကီးဆံုး ကုန္းတြင္းေရတိမ္ေဒသတစ္ခုအျဖစ္ အသိအမွတ္ ျပဳထားလ်က္ရွိသည္။ အင္းေတာ္ႀကီးေဒသ တည္ ေနရာမွာ မုိုးညႇင္းၿမိဳ႕နယ္ မုိးညႇင္းခ႐ိုင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ ၌ တည္ရွိသည္။ အာဆီယံအေမြအႏွစ္ ဥယ်ာဥ္ တစ္ခုျဖစ္သည့္ အင္းေတာ္ႀကီးကို လူသားႏွင့္ ဇီဝ အဝန္းနယ္ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏိုင္ေရး UNESCO သို႔တင္ျပရန္ ေဒသအဆင့္ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။ အင္းေတာ္ႀကီးေဒသကို MaB လူသားႏွင့္ ဇီဝအဝန္းနယ္ေျမ သတ္မွတ္ႏုိင္ေရးအတြက္ အင္းေတာ္ႀကီးေဒသအဆင့္ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ား၊ ကြင္းဆင္းေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား၊ ေဒသခံျပည္သူတို႔ ၏ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈမ်ားကို ျပဳစုၿပီး ေနျပည္ေတာ္ သစ္ေတာဦးစီးဌာနသ႔ို တင္ျပ၍ ျပည့္စံုလံုေလာက္ ေသာအဆင့္ျဖစ္ပါက UNESCO သို႔ ဆက္လက္ တင္ျပမည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေဒသအဆင့္ အလုပ္႐ံု ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အင္းေတာ္ႀကီးေဘးမဲ့ေတာ အုပ္ခ်ဳပ္ ေရးမွဴး ဦးေဌးဝင္းက ေျပာျပသည္။ ႏိုင္ငံတကာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးေကာင္စီ (MaB Lcc) အစည္းအေဝးမွ ယူနက္စကိုအဖဲြ႕ဝင္ ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၉ ႏိုင္ငံက ဇီဝအဝန္းနယ္ေျမအျဖစ္ ေနရာ၂၆ ခုကို အဆိုျပဳတင္သြင္းခဲ့ၿပီး ယင္းအနက္ ဇီဝအဝန္းနယ္ေျမ ၂ဝ ကို အတည္ျပဳသတ္မွတ္ရာတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ အင္းေလးကန္ပါဝင္ခဲ့ေၾကာင္း ယူနက္ စကို၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရသည္။ ဧရိယာစတုရန္းမိုင္ ၃၁၄ ဒသမ ၆၇ က်ယ္ဝန္း ေသာ အင္းေတာ္ႀကီး ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာ ကို (အာဆီယံအေမြအႏွစ္ဥယ်ာဥ္)အျဖစ္ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ မတ္ ၄ ရက္တြင္ စတင္သတ္မွတ္ထိန္းသိမ္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ အင္းေတာ္ႀကီး ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ေဘးမဲ့ေတာ၌ က်ားသစ္၊ ေၾကာင္မင္း၊ စိုင္၊ ေျပာင္၊ ဆတ္၊ ဒရယ္၊ ေမ်ာက္လႊဲေက်ာ္ မ်က္ခံုုးျဖဴစသည့္ ႏုိ႔တိုက္သတၱဝါ ၃၇ မ်ဳိး၊ ေဒါင္း၊ ေအာင္ေလာင္၊ လင္းတ၊ ရစ္ငွက္မ်ဳိး မ်ားစသည့္ သစ္ေတာငွက္မ်ဳိးစိတ္ ၃၅ဝ၊ ႀကိဳးၾကာ ေခါင္းနီ၊ ႀကိဳးၾကာေခါင္းမည္း၊ ငွက္ႀကီးဝန္ပို စသည့္ ေရေပ်ာ္ငွက္ ၉၉ မ်ဳိးရွိၿပီး ႏွစ္စဥ္ ေဒသေရေပ်ာ္ငွက္ မ်ားႏွင့္ ေဆာင္းခိုငွက္မ်ား ေကာင္ေရ ၂ဝဝဝဝ ေက်ာ္ နားခိုမ်ဳိးပြားေနရာလည္း ျဖစ္သည္။ အင္းေတာ္ႀကီး ကန္အတြင္း ေရေနငါးမ်ဳိးစိတ္ ၈ဝ ေက်ာ္ရွိေၾကာင္း၊ အင္းေတာ္ႀကီး ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ေဘးမဲ့ေတာ သဘာဝ ဝန္းက်င္မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။ သဘာဝအေျခခံခရီးသြား ကမၻာလွည့္ခရီးသည္ မ်ား တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ အင္းေတာ္ႀကီးသို႔ ပိုမို လာေရာက္လ်က္ရွိၿပီး ခရီးသြားမ်ားဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာ သည္ႏွင့္အမွ် အစားအစာသန္႔ရွင္းမႈႏွင့္ လတ္ဆတ္ေသာ ေဒသထြက္ အသီးအႏွံႏွင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား၊ ဟင္းျပင္းရြက္၊ ေတာငွက္ေပ်ာ၊ ကဒတ္ရြက္၊ ငါးေပါက္သီး စသည့္အစာအာဟာရမ်ား စားသံုးႏုိင္ျခင္း၊ ေဒသထြက္ သဘာဝပစၥည္းမ်ား ေရာင္း/ဝယ္ႏုိင္ျခင္း၊ ေက်းရြာမ်ား၌ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား တည္းခိုေနႏိုင္သည့္ အေဆာက္အအံု မ်ားစသည့္ ခရီးသြားဝန္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားကို ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ စီမံသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ အင္းေတာ္ႀကီးတြင္ ေလ့လာႏုိင္ေသာ အခြင့္ အလမ္းမ်ားအျဖစ္ သမုိင္းဝင္အင္းေတာ္ႀကီးေရလယ္ ေရႊမၪၨဴဘုရားကို သာယာ႐ႈေမာၾကည္ညိဳဖြယ္ ဖူးေတြ႕ ျမင္ႏုိင္ျခင္း၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ အႀကီးဆံုး ေရတိမ္္ေဒသေဂဟစနစ္ (Wetland Ecosystem) ကိုေလ့လာႏုိင္ျခင္း၊ ဆင္ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ စက္ေလွ ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ မိ႐ိုးဖလာ ေလွာ္ခတ္သည့္ ေလွသမၺန္ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ေရေပ်ာ္ငွက္၊ ေဆာင္း ခိုငွက္မ်ားကို ကန္ပတ္လည္ၾကည့္႐ႈႏိုင္ျခင္း၊ ယဥ္ ေက်းမႈအေမြအျဖစ္ ေဒသသစ္သားတိုင္ရွည္ႀကီးမ်ား ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ထားေသာ နန္႔မီးေလာင္ဘုန္းေတာ္ ႀကီးေက်ာင္း၊ လံုးစန္႔ေက်းရြာရွိ ေရွးေဟာင္းဘုရား မ်ား၊ ေဒသသမုိင္းအဆိုအရ လြဲမြန္မုဆိုးမေျခရာ၊ နတ္နန္း၊ လံုးတံု၊ မုိင္းေနာင္၊ နန္႔မီးေလာင္ေက်းရြာ မိ႐ိုးဖလာ လက္မႈပညာရပ္အျဖစ္ ႏွီး၊ ႀကိမ္၊ သင္ျဖဴးဖ်ာ၊ ရက္လုပ္ျခင္းႏွင့္ ဂ်ပ္ခုတ္လက္ရက္ကန္း၊ နန္႔ပဒဲ ေက်းရြာမွ ဝါးခြက္၊ ဝါးယပ္ေတာင္လုပ္ငန္း၊ ဟဲပန္၊ ေက်းရြာမွ ဘူးခါးသီးျဖင့္ျပဳလုပ္သည့္ ဘူးခါးခြက္ အသံုးအေဆာင္မ်ဳိးစံုကို ၾကည့္႐ႈေလ့လာႏုိင္မည္ျဖစ္ ေၾကာင္းႏွင့္ သဘာဝေပါက္သစ္ပင္မ်ဳိးစံု၊ ကုန္းေန ေရေန၊ တြားသြားသတၱဝါမ်ဳိးစိတ္ မ်ဳိးကြဲမ်ား၊ သစ္ခြ မ်ား၊ လိပ္ျပာမ်ား၊ အင္းဆက္မ်ား၊ ငါးမ်ဳိးစိတ္ မ်ားကို လည္းေကာင္း ေလ့လာႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ အင္းေတာ္ႀကီး ေတာ႐ိုင္းတိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာ (အာဆီယံ အေမြအႏွစ္ဥယ်ာဥ္) အျဖစ္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္လ်က္ရွိေသာ အင္းေတာ္ႀကီးကုိ လူသား ႏွင့္ ဇီဝအဝန္းနယ္ေျမအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏိုင္ရန္ ယူနက္စကိုသို႔ တင္ျပျခင္းျဖင့္ အနာဂတ္ကာလ အင္းေတာ္ႀကီးေဒသ ေရရွည္တည္တံ့ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ အလားအလာေကာင္းမ်ားပင္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပ လိုက္ရပါသည္။ မိုးေအာင္(ကခ်င္ေျမ)