Friday, July 31, 2015

အသည္းေရာင္အသား၀ါဘီေရာဂါ ကုလို႕ရပါၿပီ

အသည္းေရာင္အသား၀ါဘီေရာဂါ ကုလို႕ရပါၿပီ ============================= အပိုင္း (၃) ပါေမာကၡ ခင္ေမာင္၀င္း (အသည္း) (၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ မတ္လထုတ္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ (WHO) ရဲ႕ ဘီေရာဂါ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးနဲ႔ ဘီပိုးနာတာရွည္ပိုး သယ္ေဆာင္သူမ်ားအား ကုသေရးလမ္းညႊန္စာအုပ္ကိုမွီျငမ္းၿပီး အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီပိုးအေၾကာင္း ေရးေနပါတယ္။) အသည္းကင္ဆာ ကာကြယ္ပါ အသည္းကင္ဆာဆိုတာဟာ အဓိကအားျဖင့္ အသည္းေရာင္အသားဝါဘီ ေရာဂါပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ အသည္းကင္ဆာမျဖစ္ခ်င္ရင္၊ အသည္းကင္ဆာကို ကာကြယ္ ခ်င္တယ္ဆိုရင္ အသည္းေရာင္အသားဝါဘီပိုး မဝင္ႏိုင္ေအာင္ ဘီပိုးကာကြယ္ ေဆးထိုးထားၾကပါ။ ဒါမွမဟုတ္ အသည္းကင္ဆာမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္တဲ့ နည္းလမ္းတစ္ခု ကေတာ့ အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီပိုးရွိတဲ့ သူေတြဟာ ဘီပိုးေပ်ာက္သြား ေအာင္ ဘီပိုးေသေဆးေတြနဲ႔ ထိထိမိမိ ကုသရမွာပါ။ အဲဒီလို အသည္းကင္ဆာ ကာကြယ္ဖို႔ ဘီပိုးမဝင္ေအာင္ ဘီပိုးကာကြယ္ ေဆးထိုးတာ။ ဒါမွမဟုတ္ ဘီပိုးရွိၿပီးသား ဘီပိုးနာတာရွည္သယ္ေဆာင္ထားတဲ့ သူေတြအေနနဲ႔ ဘီပိုးေပ်ာက္သြားေအာင္ ဘီပိုးေသေဆးေတြနဲ႔ ကုတာေတြ လုပ္ရမွာပါ။ အဲဒီအေၾကာင္းေတြကို အေသးစိတ္ေျပာျပပါဦးမယ္။ ဘီပိုးမဝင္ေအာင္ ကာကြယ္နည္းေတြ - အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီေရာဂါပိုး မဝင္ေအာင္ ကာကြယ္နည္းက ႏွစ္နည္း ရွိပါတယ္။ ( က ) ဘီပိုးကူးစက္မႈ နည္းစနစ္ေတြကိုေရွာင္ၿပီး ပိုးမကူးေအာင္ေန၊ ( ခ ) ဘီပိုးကာကြယ္ေဆး စနစ္တက်ထိုး။ (က)ဘီပိုးကူးစက္မႈ နည္းစနစ္ေတြကိုေရွာင္ၿပီး ပိုးမကူးေအာင္ေန ဘီပိုးအဓိက ကူးစက္တာဟာ ေသြးကတစ္ဆင့္၊ ဒါမွမဟုတ္ လိင္ဆက္ဆံတာ က ကူးတာနဲ႔ ဘီပိုးရွိတဲ့ မိခင္ကေန ကေလးကို ကူးစက္တာဆိုေတာ့ အခုလို ဘီပိုးအေၾကာင္းကို သိနားလည္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ကူးစက္မႈကို ကာကြယ္တား ဆီးဖို႔ရာ က်န္းမာေရးအသိေတြ ျပည္သူေတြၾကားမွာ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနၿပီဆိုေတာ့ အထူး ေျပာစရာမလိုပါဘူး။ အထူးဂ႐ုစိုက္ရမယ့္ အခ်က္တစ္ခုကိုပဲ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆံပင္ညႇပ္ ဆိုင္သြားရင္ ကိုယ့္ဓားနဲ႔ကိုယ္ သံုးပါ။ ဒါေပမယ့္ အထူးေျပာခ်င္တဲ့ ကိစၥကေတာ့ ဘီပိုးရွိတဲ့ မိခင္ကေန ကေလးကို မကူးဖို႔ တားဆီးကာကြယ္ရမယ့္ နည္းေလးကိုေတာ့ ေျပာခ်င္ပါေသးတယ္။ မိခင္ကေန ကေလးကို ဘီပုိးမကူးေအာင္ ကာကြယ္နည္း ဘီပိုးရွိတဲ့ မိခင္ကေန ကေလးကို မကူးဖို႔ နည္းသံုးနည္းနဲ႔ တားဆီးရပါမယ္။ - ဘီပိုးရွိတဲ့မိခင္ကို ကိုယ္ဝန္ ၃၂ ပတ္ေရာက္ရင္ တင္ႏိုဖိုဗီယာ (Tenofovir) ဘီပိုးေသေဆး တစ္ေန႔တစ္လံုး နံနက္အေစာ အစာနဲ႔ေဝးၿပီး တိုက္ရပါမယ္။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီဘီပိုးေသေဆးကို အနည္းဆံုး ကေလး အသက္ တစ္ႏွစ္ျပည့္တဲ့အထိ တိုက္ရပါမယ္။ - ေနာက္ကာကြယ္ေရး တစ္နည္းကေတာ့ ေမြးလာတဲ့ ကေလးကို ၂၄ နာရီအတြင္းမွာ - ဘီပိုးကာကြယ္ေဆးထိုးပါမယ္။ - ေနာက္ျပီးေတာ့ ဘီပိုးေသေဆး ံနစေအငအင် Hepatitis B Immune Globulin (HBIG) ကိုလည္း ထိုးေပးပါမယ္။ တစ္လံုးထိုး႐ုံနဲ႔ လံု ေလာက္ပါတယ္။HBIG ေဆးကို ထိုးလိုက္ၿပီး ၁၅ မိနစ္ အတြင္းမွာ ကိုယ္ခံအား အင္တီေဘာ္ဒီ Antibody ဟာ ေသြး ထဲမွာ ေရာက္သြားမွာပါ။ ဘီပိုးကာကြယ္ေဆးဟာ ေဆးထိုးျပီး တစ္လေလာက္ၾကာမွ ကိုယ္ခံအား အင္တီေဘာ္ဒီ ေပၚပါတယ္။ အဲေတာ့ ေမြးၿပီးၿပီးခ်င္း ကေလးကို ဘီပိုးမကူး စက္ေအာင္ ကာကြယ္မေပးႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဘီပိုးကာကြယ္ေဆးကို ကုိယ္ခံအား ခ်က္ခ်င္းရႏိုင္ေစတဲ့HBIG နဲ႔တြဲၿပီး သံုးရတာပါ။HBIG က ခ်က္ခ်င္းတက္ေစတဲ့ ကိုယ္ခံအားဟာ တစ္လေလာက္ၾကာရင္ ကုန္သြားပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ ဘီပိုးကာကြယ္ေဆးထိုးလို႔ တက္လာတဲ့ ကိုယ္ခံအားက ဆက္လက္ တာဝန္ယူ ေစာင့္ေရွာက္ကာကြယ္သြားမွာပါ။ ျပန္ျပီးျခံဳေျပာရမယ္ဆိုရင္ မိခင္ကေန ကေလးကို ဘီပိုးမကူးေအာင္ - မိခင္ကို ကိုယ္ဝန္ ၃၂ပတ္မွာဘီပိုးေသေဆး တင္ႏိုဖိုဗီယာတိုက္၊ - ကေလးကို ေမြးျပီး ၂၄ နာရီအတြင္းမွာ - ဘီပိုးကာကြယ္ေဆးထိုး၊ - ဘီပိုးေသေဆးHBIG ထိုးေပးပါ။ ဒီလို နည္းသံုးနည္းနဲ႔ ကာကြယ္မယ္ဆိုရင္ ဘီပိုးရွိတဲ့ မိခင္ကေန ေမြးလာတဲ့ ကေလးကို ဘီပိုးမကူးစက္ေအာင္ ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ကာကြယ္ၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ အိတ္(ခ်္)ဘစ္(ခ္)HBIG ဘီပုိးေသေဆး ဒီေနရာမွာၾကံဳတုန္း ဘီပိုးေသေဆးHBIG အေၾကာင္း နည္းနည္းေျပာ ခ်င္ပါတယ္။ HBIG ဟာ ဘီပိုးကုိယ္ခံအားရွိတဲ့ လူေတြဆီက ေသြးေတြကိုထုတ္ၿပီး အဲဒီေသြးေတြထဲကေန ကိုယ္ခံအား အင္တီေဘာ္ဒီေတြကို ထုတ္ထားတာပါ။ ဒါေၾကာင့္HBIG ကို ထိုးလိုက္ရင္ ဘီပိုးကိုေသေစႏိုင္တဲ့ အင္တီေဘာ္ဒီေတြ ဟာ လူခႏၶာကိုယ္ေသြးထဲကို ၁၅ မိနစ္အတြင္း ေရာက္သြားတာပါ။ ဒါေၾကာင့္HBIG ကို ထိုးရင္ ဘီပိုးကုိယ္ခံအားဟာ ခ်က္ခ်င္းေသြးထဲေရာက္ တာပါ။HBIG ရဲ႕ အသံုးက် ကိုယ္ေတြ႕ျဖစ္ရပ္ေလးတစ္ခုကို ေျပာျပတင္ျပ ခ်င္ပါတယ္။ တစ္ေန႔ေတာ့ တပည့္ဆရာဝန္မေလး တစ္ေယာက္ဟာ သုတ္သီးသုတ္ပ်ာနဲ႔ ေရာက္လာပါတယ္။ သူက ''ဆရာ ကြၽန္မကို အၾကံဥာဏ္ေလး ေပးပါဦး'' လို႔ ထိတ္လန္႔တၾကား ေျပာပါတယ္။ ''ဘာလဲဟဲ့ နင့္ဟာကလည္း ပ်ာယီးပ်ာယာနဲ႔ ဘာေတြမ်ား ျဖစ္လာလို႔တုံး'' လို႔ ေမးလိုက္ေတာ့ ''ကြၽန္မနဲ႔ လက္ထပ္မယ့္သူက ဒီေန႔မွ သူ႔မွာဘီပိုးရွိတယ္ဆိုတာ ေျပာျပတယ္။ ကြၽန္မတို႔က ေရွ႕အပတ္ဆို လက္ထပ္ေတာ့မွာ။ ဖိတ္စာေတြလည္း ေဝထားၿပီးၿပီ။အခုေတာ့ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ ဆရာရယ္။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ကြၽန္မကလည္း ဘီပိုးကာကြယ္ေဆး ထိုးမထားမိဘူး။ဘယ္လိုလုပ္မတုံး။ ဒုကၡပါပဲ'' လို႔ ေျပာပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္က ''ဒါလြယ္ လြယ္ေလးပဲ၊ ကာကြယ္လို႔ရတယ္'' လို႔ဆိုျပီး အေပၚမွာေျပာျပခဲ့တဲ့ မိခင္ ကေန ကေလးကို ဘီပိုးကာကြယ္နည္းကိုပဲ ေျပာျပလိုက္ပါတယ္။ ''သမီး ခ်က္ ခ်င္း ဘီပိုးကာကြယ္ေဆး တစ္ေခ်ာင္းထိုး၊ ၿပီးေတာ့ ဘီပိုးေသေဆးလို႔ေခၚတဲ့HBIG သံုးလံုးလည္း ထိုးရမယ္။ ကေလးေတြဆိုရင္ေတာ့HBIG က တစ္လံုး ဆိုရတယ္ေလ။ လူၾကီးေတြမွာေတာ့ ေဘာ္ဒီဝိတ္ကိုလိုက္လို႔ ႏွစ္လံုးကေန ေလးလံုးထိုးရတယ္။ အၾကမ္းဖ်င္းေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ သံုးလံုးထိုးေပ့ါ။ အဲဒါ ဆို မင္းကို ဘီပိုးမကူးေတာ့ဘူးေပါ့'' လို႔ ေသခ်ာရွင္းျပလိုက္ေတာ့မွ သူေတာ္ ေတာ္ေလး စိတ္ခ်ဝမ္းသာၿပီး ထြက္သြားပါေတာ့တယ္။ ဒီလိုပဲ ဘီပိုးရွိတဲ့သူ ထိုးတဲ့အပ္နဲ႔ လက္ကိုစိုက္မိလို႔၊ ဘီပိုးရွိတဲ့လူေသြးကို ကိုင္မိလို႔ဆိုတဲ့ ကိစၥေတြအားလံုးမွာလည္း အထက္မွာတင္ျပထားခဲ့တဲ့ ဘီပိုး ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ ဘီပိုးေသေဆးHBIG တြဲထိုးတဲ့နည္းကို သံုးၿပီး ကာကြယ္ ႏိုင္ပါတယ္။ (လာမည့္အပတ္မွာေတာ့ ဘီပိုးကာကြယ္ေဆး စနစ္တက် ထိုးနည္းနဲ႔ ဘီပိုးကာကြယ္ေဆး အမ်ဳိးမ်ဳိးအေၾကာင္းကို အေသးစိတ္ေရးျပသြားပါမယ္။)

No comments: