မူးယစ္ရာဇာ ေ၀ေရွာက္ခမ္းက အမည္ခံကုမၺဏီမ်ားဖြင့္လွစ္၍ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းေလာကကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားၾကာင္း Global Witness အစီရင္ခံစာသစ္ ေဖာ္ျပ ------ ------ ----

မူးယစ္ရာဇာ ေ၀ေရွာက္ခမ္းက အမည္ခံကုမၺဏီမ်ားဖြင့္လွစ္၍ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းေလာကကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားၾကာင္း Global Witness အစီရင္ခံစာသစ္ ေဖာ္ျပ
------ ------ ------ ------ ------
မူယစ္ရာဇာ ေ၀ေရွာက္ခမ္းက အမည္ခံကုမၺဏီမ်ားဖြင့္လွစ္၍ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္း တရားမ၀င္ကုန္သြယ္မႈကို လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ထားေၾကာင္း Global Witness (GW) က ဒီဇင္ဘာ ၃ ရက္တြင္ ထုတ္ျပန္ေသာ အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပသည္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၏ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာအေကာင္းဆံု မူယစ္ရာဇာသည္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ၊ အလြဲသံုးစားမႈမ်ားျဖင့္ ေရာျပြမ္းေနေသာ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းေလာကတြင္ ၾသဇာအရွိဆံုးသူ တဦးျဖစ္ေၾကာင္းလည္း အဆိုပါအစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပသည္

Gloabal Witness က ေက်ာက္စိမ္းဘုရင္မ်ားဟူေသာအမည္ျဖင့္ ထုတ္ျပန္ေသာအဆိုပါအစီရင္ခံစာတြင္ ေ၀ေရွာက္ခမ္းသည္ ပဋိပကၡဒဏ္ခံ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႔ေက်ာက္စိမ္းတြင္းမ်ားမွ အျမတ္ထုတ္ခြင့္ရ ကုမၺဏီေပါင္းမ်ားစြာကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည္ဟု ဆိုသည္။ ေ၀ေရွာက္ခမ္းသည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွတခြင္ လႈိက္စားေနေသာ ‘ရာဘ’ စိတ္ၾကြရႈးသြပ္ေဆးျပား ျပႆနာ၏ ဗိသုကာျဖစ္ျပီး အေမရိကန္က ၎အေပၚ ဆုေၾကးေငြ ေဒၚလာ ၂ သန္း ထုတ္ထားသည္။နို၀င္ဘာ ၂၁ ရက္က ေျမစာပံုျပိဳ၍ လူ ၂၀၀ ခန္႔ေသဆံုးခဲ့ရသည့္ျဖစ္စဥ္တြင္ အဓိက တာ၀န္ရွိသည့္ ေရာင္ျခည္ဦးကုမၺဏီသည္ ေ၀ေရွာက္ခမ္းပိုင္ ကုမၺဏီတခုျဖစ္သည္ဟု ေက်ာက္စိမ္းေလာက အတြင္းလူမ်ားႏွင့္ ေလ့လာသူမ်ားထံမွ သိရသည္ဟု GW က ဆိုသည္။

“ေက်ာက္စိမ္းကုန္သြယ္မႈကို ေ၀ေရွာက္ခမ္း ခ်ဳပ္ကိုင္ထားနိုင္တာကိုၾကည့္တာက ဒီလုပ္ငန္းဟာ ဘယ္ေလာက္ ညစ္ပတ္သလဲ၊ အခြင့္ထူးခံေတြ လုပ္ကိုင္ခြင့္ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ရေနလဲဆိုတာကို ျပသေနတာပဲ။ သူတို႔ရဲ႕ မိုင္းတူးလုပ္ငန္းေၾကာင့္ မိုင္းတြင္းအနီးတ၀ိုက္က လူေတြ ေသေၾကပ်က္စီးရတယ္။ ကမၻာအ၀ွမ္းက အၾကမ္းဖက္သမားေတြ၊ အၾကီးစားသူခိုးၾကီးေတြနဲ႔ မာဖီးယားၾကီးေတြရဲ႕ လုပ္ပံုကိုင္ပံုအတိုင္းပဲ ေဒသခံျပည္သူေတြနဲ႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို အၾကီးအက်ယ္ ဖ်က္ဆီး ဒုကၡေပးေနတဲ့ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းကို ေ၀ေရွာက္ခမ္းနဲ႔ သူရဲ႕စီးဖြားဖက္ေတြက ဟန္ျပဗန္းျပ ကုမၺဏီၾကီးေတြနဲ႔ ဖံုးကြယ္ထားၾကတယ္”ဟု GW မွ အာရွဒါရုိက္တာ Mike Davis က ေျပာသည္။

ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အၾကီးဆံုးလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ေသာ UWSA ႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီမႈရယူျပီးေနာက္ပိုင္း ယခင္ စစ္အစိုးရမွ ေ၀ေရွာက္ခမ္းအား ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ခြင့္လိုင္စင္ ေပးအပ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၂၀၀၅ မွ ၂၀၀၈ အတြင္း အေမရိကန္နိုင္ငံက ၎၏လုပ္ငန္းမ်ားကို ပိတ္ဆို႔ခဲ့ေသာ္လည္း ကုမၺဏီအမည္ေျပာင္း၍ ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။“အခြံလဲတဲ့ ကစားပြဲလိုပါပဲ၊ သူတို႔က အေပၚခြံကို လဲလိုက္တာပါပဲ”ဟု မူးယစ္ေလာက ေလ့လာသူတဦးက GW ကို ေျပာသည္။

ေ၀ေရွာက္ခမ္းႏွင့္အဖြဲ႔သည္ UWSA ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ရွိမႈေၾကာင့္ ၎၏လုပ္ငန္းမ်ားကိုလည္း မည္သူကမွ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာျခင္း မျပဳၾကေၾကာင္း၊ ရာဇ၀တ္ဂိုဏ္းမ်ား ေျမေအာက္လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္သကဲ့သို႔ပင္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၎တို႔အဖြဲ႔သည္ အနည္းဆံုး ေက်ာက္စိမ္းတြင္း ၅၀ ခန္႔ ပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္းႏွင့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးတြင္ အလြန္တရာ အက်ဳိးအျမတ္မ်ားေသာ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းတြင္ အာဏာအရွိဆံုးသူမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပသည္။“တခြန္းထဲ ေျပာမယ္ဆို ‘၀’ နာမည္မသံုးရင္ ဖာကန္႔မွာ အလုပ္လုပ္လို႔မရဘူး”ဟု ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္း အတြင္းလူမ်ားက ေျပာသည္။

၎တို႔၏ကုမၺဏီမ်ားသည္ ၂၀၁၃ ႏွင့္ ၂၀၁၄ တြင္ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ေက်ာက္မ်က္ျပပြဲမွ ေက်ာက္စိမ္းေရာင္းခ်ရမႈ ေဒၚလာ သန္း ၁၀၀ ေက်ာ္ရွိသည္ဟု တင္ျပခဲ့ေသာ္လည္း တရုတ္ျပည္သို႔ တရားမ၀င္ တင္သြင္းမႈမွ အဆိုပါပမာဏထက္ အဆမတန္မ်ားျပားေသာ အျမန္အစြန္းမ်ား ရရွိခဲ့ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာတြင္ ပါရွိသည္။ေ၀ေရွာက္ခမ္း၏ နိုင္ငံတကာစီးပြားကြန္ရက္သည္ အဓိကအားျဖင့္ တရုတ္ႏွင့္ ေဟာင္ေကာင္တြင္ရွိသည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း ၎၏ေက်ာက္စိမ္းကုမၺဏီမ်ားကို အဓိက လုပ္ကိုင္ေပးေနသူသည္ အေမရိကန္ စက္ယႏၱရားကုမၺဏီၾကီး Caterpillar Inc. ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္မႈရွိေၾကာင္း၊ Caterpillar Inc. က နိုင္ငံမ်ားစြာတြင္ ျပဳလုပ္ေသာ ၎တို႔၏ အေရာင္းျမွင့္တင္ေရးပြဲမ်ားသို႔ အဆိုပါပုဂၢိဳလ္အား ေခၚေဆာင္သြားေလ့ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ ၎အခ်က္ကို ေထာက္ရႈျခင္းအားျဖင့္ ေ၀ေရွာက္ခမ္းသည္ အေမရိကန္၏စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈကို ေရွာင္ရွားနိုင္ခဲ့ျပီး ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္မည့္ နိုင္ငံတကာကုမၺဏီမ်ားအေနႏွင့္လည္း ၎အခ်က္ကို သတိခ်ပ္သင့္ဟု ေထာက္ျပထားသည္။

ျမန္မာနိုင္ငံသည္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ သယံဇာတတူးေဖာ္မႈပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေရးလုပ္ငန္းေဖာ္ေဆာင္ေရးအဖြဲ႔ (EITI) ၏ အဖြဲ႔၀င္နိုင္ငံျဖစ္လာျပီး အဖြဲ႔၀င္ ျဖစ္ခြင့္ရရန္အတြက္ သတ္မွတ္ခ်က္တခုအေနႏွင့္ ကြယ္၀ွက္ထားေသာ ကုမၺဏီပိုင္ရွင္မ်ား၏အမည္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ေပးျခင္းအပါအ၀င္ ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းေလာက၏ ပြင့္လင္းျမင္သာ မရွိျခင္းကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေပးရမည္ဟု ပါရွိသည္။ ေရနံ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ႏွင့္ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွ အက်ဳိးအျမတ္ကို အမွန္တကယ္ ခံစားရေသာ ပိုင္ရွင္မ်ား၏ အမည္နာမမ်ားကို ေဖာ္ျပေပးရမည္ဟုပါရွိေသာ္လည္း ယင္းေဖာ္ျပခ်က္ကို ေက်ာက္စိမ္းႏွင့္ အျခား ဓါတ္သတၱဳ တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အျမန္ဆံုး က်င့္သံုးေပးရန္ GW က တိုက္တြန္းထားသည္။

“ျမန္မာအစိုးရသစ္အေနနဲ႔ နိုင္ငံတကာက မိတ္ေဆြမိတ္ဖက္ေတြႏွင့္အတူ လက္ရွိ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ ဒုစရုိက္သမားေတြ၊ ခရုိနီေတြႏွင့္ သေဘာထားတင္းမာတဲ့ စစ္၀ါဒီေတြရဲ႕ လက္ထဲက ကယ္ထုတ္ေရး၊ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လမ္းျပေျမပံုတခုဆြဲေရးတို႔ကုိ အျမန္ဆံုး ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ႕ တန္ဖိုးအရွိဆံု သယံဇာတတခုျဖစ္တဲ့ ေက်ာက္စိမ္းတူးေနတဲ့ကုမၺဏီေတြရဲ႕ ပိုင္ရွင္အမွန္ကို ေဖာ္ထုတ္ေရးကို ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္ရမယ္”ဟု GW မွ ေလ့လာဆန္းစစ္သူ Juman Kubba က ေျပာသည္။

Ref;Global Witness