ျမန္မာေျမငလ်င္ ကန္နဲ႔ ကုလ ကူမည္

မေန႔က ၾသဂုတ္လ ၂၄ ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက ေခ်ာက္ၿမိဳ႕အေနာက္ဘက္ ၁၆ မိုင္ေလာက္အကြာကို ဗဟုိုျပဳၿပီး ျပင္းအား ၆.၈ ရွိတဲ့ ငလ်င္လႈပ္ခတ္ခဲ့တဲ့အတြက္ အနည္းဆံုး ၃ ဦးေသဆံုးၿပီး ပုဂံက ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ ေစတီပုထိုးေတြ အပါအဝင္ အေဆာက္အဦး အမ်ားအျပား ပ်က္စီးခဲ့ရတဲ့အတြက္ အေမရိကန္အစိုးရကေရာ ကုလသမဂၢကပါ ဝမ္းနည္းေၾကာင္းနဲ႔ လုိအပ္တဲ့ ကယ္ဆယ္ကူညီမႈေတြ ေပးဖုိ႔ ျပင္ေနေၾကာင္း ေျပာၾကားၾကပါတယ္။

ဒီငလ်င္႐ိုက္ခတ္မႈကို အိမ္နီးခ်င္း အိႏၵိယႏိုင္ငံ အေရွ႕ပိုင္းေဒသေတြက သာမက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ ဒက္ကာၿမိဳ႕နဲ႔ ထုိင္းႏို္င္ငံ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ေတြကပါ ခံစားခဲ့ရတာပါ။ အျပည့္အစံုကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က တင္ျပထားပါတယ္။

လူဦးေရ ၉ ေသာင္းေလာက္ေနထိုင္တဲ့ ေခ်ာက္ၿမိဳ႕ရဲ႕ အေနာက္ဘက္ ၁၆ မိုင္ အကြာမွာ ေျမေအာက္အနက္ ၅၂ မိုင္ေလာက္ကို ဗဟိုျပဳၿပီး လႈပ္ခတ္ခဲ့တဲ့ ငလ်င္ဟာ ျပင္းအား ၆.၈ ရွိတယ္လို႔ USGS အေမရိကန္ ဘူမိတိုင္းတာေရးအဖြဲ႔က ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ အခုလို လႈပ္ခတ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံငလ်င္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္သမၼတကစိုးရိမ္မႈရွိေၾကာင္းနဲ႔ အေျခေနကို ေစာင့္ၾကည့္ေနပါေၾကာင္း ဗုဒၶဟူးေန႔မွာပဲ သမၼအိမ္ျဖဴေျပာခြင့္ရ Josh Earnest က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ မွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အလယ္ေျမာက္ဘက္မွာ ေျမငလ်င္လႈပ္ခဲ့တာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက အေျခေန ျဖစ္ထြန္းမႈေတြကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေန ပါတယ္။ ေျမငလ်င္လႈပ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အခ်က္အလက္ေတြကို စုေဆာင္းေနဆဲ ရွိၿပီး ရန္ကုန္ရွိ အေမရိကန္သံ႐ံုးအျပင္ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ႏိုင္ငံတြင္းရွိ အျခား လူသားခ်င္း စာနာမႈ မဟာမိတ္အဖြဲ႔ေတြနဲ႔လည္း နီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္သြယ္ေနပါတယ္။”

အခုခ်ိန္ထိေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေရာက္ေနတဲ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသားေတြထဲက ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသူ ရွိမရွိ မသိရေသးေပမဲ့ အဲဒီေဒသတြင္း ငလ်င္လႈပ္ခတ္ ခ်ိန္မွာ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံသားေတြ လိုအပ္တဲ့ အကူညီေပးဖုိ႔ ရန္ကုန္ အေမရိကန္ သံ႐ံုးက လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္းလည္း ေျပာပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံကို အကူညီေပး ဖုိ႔ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္းလည္း ေျပာပါတယ္။

“ေျမငလ်င္လႈပ္ခဲ့တဲ့ အေျခေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ အေမရိကန္အစိုးရက ဆက္သြယ္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေျမငလ်င္ လႈပ္တဲ့ ဒဏ္က ဘယ္ေလာက္ ႀကီးမားတယ္ ဆိုတာကို အတိအက် မသိရေသး ပါဘူး။ ေရွ႕ဆက္ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ အဆက္သြယ္ မျပတ္ လုပ္ေဆာင္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန ေျပာခြင့္ရ Elizabeth Trudeau ကလည္း အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ငလ်င္ဒဏ္ခံရတဲ့ အေျခေန အျပည့္ အစံုကို သိရဖုိ႔ ႀကိဳးစားဆဲျဖစ္ၿပီး လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူညီေတြ ေပးဖုိ႔ျပင္ ထားေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံ အလယ္ပိုင္းေျမာက္ဘက္မွာ ဒီကေန႔ ေျမငလ်င္လႈပ္သြားတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက သတင္းရရွိထားၿပီး အသက္ဆံုးရႈံး သြားခဲ့သူ မိသားစုေတြနဲ႔အတူ ထပ္တူထပ္မွ် ေၾကကြဲဝမ္းနဲရပါေၾကာင္း အသိေပး အပ္ပါတယ္။ ေျမငလ်င္လႈပ္ခါသြားတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ စုေဆာင္းေနဆဲရွိၿပီး ျမန္မာအစိုးရအျပင္ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔လည္း နီးကပ္စြာ ဆက္သြယ္ေနတဲ့အျပင္ အေျခေနကို နီးနီးကပ္ကပ္ ေလ့လာေနပါတယ္။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ အကူညီေပးဖုိ႔ အဆင္သင့္ ရွိပါတယ္။”

တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ပါတီက သမၼတေလာင္း Donald Trump ကလည္း သူ႔ရဲ႕ ဖေလာ္ရီဒါျပည္နယ္ မဲဆြယ္ပြဲ ေရာက္ေနတုန္းမွာပဲ ျမန္မာနဲ႔ အီတလီႏုိင္ငံေတြက အားျပင္းငလ်င္ ဒဏ္ခံခဲ့ရသူေတြနဲ႔ မိသာစုဝင္ေတြအတြက္ ဆုေတာင္းေပးေနမွာျဖစ္ေၾကာင္း သူ႔ရဲ႕ တြစ္တာ စာမ်က္ႏွာမွာ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ ငလ်င္ေကာ္မတီကလည္း အေျခေနကို အခ်ိန္နဲ႔ တေျပးညီ သတင္း ထုတ္ျပန္ေပးေနသလို ငလ်င္ဗဟိုခ်က္နဲ႔ မိုင္ ၄၀ အတြင္း ေဒသအေျခေနေတြ ကို ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ ႏႈိးေဆာ္ခဲ့ပါ တယ္။ ေခ်ာက္ငလ်င္ေၾကာင့္ လူ ၃ ဦး အနည္း ဆံုး ေသဆံုးခဲ့ရၿပီး ငလ်င္ဗဟိုခ်က္နဲ႔ မိုင္ အစိတ္ေလာက္ပဲကြာတဲ့ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္ ေစတီပုထိုးေပါင္း ေထာင္ေက်ာ္တည္ထားတဲ့ပုဂံမွာေတာ့ ေစတီ ပုထိုးေပါင္း ၂၀၀ ဝန္းက်င္ပ်က္စီးခဲ့တယ္လုိ႔ ယဥ္ေက်ုးမႈဝန္ႀကီးဌာနက ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ေျပာဆိုပါတယ္။

တေန႔ထဲမွာပဲ အီတလီႏိုင္ငံ ေရာမၿမိဳ႕အေရွ႕ေျမာက္ဘက္ မိုင္ ၁၀၀ အကြာ က ေရွးေဟာင္း Accumoli ၿမိဳ႕ေလးနဲ႔ ၄ မိုင္အကြာ ေျမေအာက္ ၆ မိုင္ အနက္ကို ဗဟိုျပဳလုပ္ခတ္တဲ့ ျပင္းအား ၆.၂ ရွိတဲ့ ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ တၿမိဳ႕လံုးနီးနီး ပ်က္စီး သြားသလို လူေပါင္း ၁၂၀ ထက္မနည္း ေသဆံုးခဲ့ရပါတယ္။

အခုလို ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ ျမန္မာနဲ႔ အီတလီက ငလ်င္ဒဏ္ခံရသူေတြအတြက္ ကုလ သမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္က ဝမ္းနည္းေၾကကြဲေၾကာင္း မေန႔က ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္း စာရွင္းလင္းပြဲမွာ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္႐ံုး ေျပာခြင့္ရ Stephane Dujarric က ေျပာပါတယ္။

“ျမန္မာနဲ႔ အီတလီမွာ ဒီကေန႔ လႈပ္ခတ္ခဲ့တဲ့ ငလ်င္ဒဏ္ေၾကာင့္ အသက္ေသဆုံုး မႈေတြနဲ႔ ပ်က္စီးဆံုးရႈံးရတဲ့ သတင္းေတြေၾကာင့္ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္က စိတ္ မေကာင္းျဖစ္ရသလို ၂ ႏုိင္ငံ ျပည္သူေတြနဲ႔ အစိုးရေတြအတြက္ ဝမ္းည္းေၾကကြဲ ရေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ လူသားခ်င္းစာနာမႈ ဆိုင္ရာ ညႇိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္မႈ ႐ံုးကေန ၂ ႏိုင္ငံ အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီး အေျခအေနေတြကို အနီးကပ္ ဆက္လက္ ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြ နဲ႔ ေဒသအဖြဲ႔အစည္းေတြ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ဘယ္ လူသားခ်င္း စာနာမႈမ်ိဳးကိုမဆို အကူအညီေပးဖုိ႔ ကုလသမဂၢက မိတ္ေဆြႏုိင္ငံေတြနဲ႔ အတူ အသင့္ျပင္ထားပါတယ္။”

ဂ်နီဗာအေျခစိုက္ OCHA ကုလသမဂၢ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာနဲ႔ အေရးေပၚ ကူညီကယ္ဆယ္ေရး ညိႇႏႈိင္းေဆာင္ရြက္မႈအဖြဲ႔ လက္ေထာက္ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ Stephen O’Brian ကလည္း ငလ်င္ဒဏ္ခံရတဲ့ ျမန္မာနဲ႔ အီတလီ ႏုိင္ငံေတြက အစိုးရေတြနဲ႔ လူထုအတြက္ ဝမ္းနဲေၾကာင္းနဲ႔ လိုအပ္တဲ့ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေတြကို ေပးအပ္ဖို႔ လုပ္ေနေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဗုဒၶဟူးေန႔ ညေနပိုင္းမွာ လႈပ္ခတ္ခဲ့တဲ့ ျပင္းအား ၆.၈ ငလ်င္ေၾကာင့္ ေနျပည္ေတာ္၊ မႏၱေလးနဲ႔ မေကြး ေဒသေတြမွာရွိတဲ့ စာသင္ေက်ာင္းေတြ၊ ဘုရာပုထိုးေတြနဲ႔ လူေနအိမ္ေတြ အပါအဝင္ အေဆာက္အဦး တခ်ိဳ႕ပ်က္စီးခဲ့ရေၾကာင္း ကနဦး သတင္းေတြ ရထားၿပီး အပ်က္အစီး ဘယ္ေလာက္ ရွိတယ္ဆိုတာကို သိရဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းေနတဲ့ အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ OCHA က ဆက္သြယ္ၿပီး အေျခေနကို အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္လို႔လည္း ေၾကညာခ်က္ မွာ ေဖာ္ျပထား ပါတယ္။

ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက ကုလသမဂၢ ကေလးသူငယ္မ်ားဆိုင္ရာ ရံပံုေငြအဖြဲ႔ UNICEF – UK ကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လႈပ္ခတ္ခဲ့တဲ့ ငလ်င္ေၾကာင့္ လိုအပ္မယ့္ အကူအညီေတြေပးဖို႔နဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲ ငလ်င္လႈပ္ခတ္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ေနပါေၾကာင္း သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

ေခ်ာက္ငလ်င္ရဲ႕ ရိုက္ခတ္မႈကို ရန္ကုန္ မႏၱေလး ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာသာမက အိႏၵိယႏိုင္ငံ အေရွ႕ပိုင္း ျပည္နယ္ေတြျဖစ္တဲ့ အေနာက္ဘဂၤလား၊ ဘီဟာနဲ႔ အာသံ ျပည္နယ္ေတြမွာပါ ခံစားခဲ့ရၿပီး Kolkata ၿမိဳ႕မွာ အေဆာက္အဦး အျမင့္ေတြေပၚ မေနရဲၾကဘဲ လမ္းမေပၚ ထြက္ေနၾကရသလုိ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ ဒက္ကာၿမိဳ႕ေတာ္မွေတာ့ လူေတြဆင္းေျပးၾကရင္း ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသူ ၂၀ ေလာက္ ရွိခဲ့တယ္လုိ႔ သတင္းေတြမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ထုိင္းႏိုင္ငံ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕မွာလည္း ငလ်င္လႈပ္ခတ္မႈကို ခံစားခဲ့ရတာပါ။