“ပညာေရးစစ္တမ္း - ပညာေရးမူးလား၊ ပညာေရးမွဴးလား”

“ပညာေရးစစ္တမ္း - ပညာေရးမူးလား၊ ပညာေရးမွဴးလား”
------ ------ ------ ------ ------
ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ ပညာေရး'မူး'ျဖစ္ခဲ့သည္။ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြႏွင့္ ေတြ႕သိၾကားမိသမွ်သည္လည္း ကြ်န္ေတာ္နွယ္တည္း။ မူးသည္ ဆိုရာမွာ ယမကာ၊ အသျပာ၊ အာဏာ၊ ပါ၀ါၿပီးေတာ့။
ျဖစ္ခဲ့သည့္ႏွစ္က ၁၉၉၆။ ဦးသန္းေရႊ ဘုန္းမီးေနလေတာက္ခိ်န္။ အာဏာရွင္စနစ္ အျမစ္ တြယ္ရွင္သန္ႀကီးထြားခိ်န္။ ေသဆိုေသ ရွင္ဆိုရွင္ အာဏာရွင္ေခတ္ ညစ္ပတ္ဗိုလ္က် အဓမၼစိတ္ဓာတ္ကို နယ္ပယ္အသီးသီးမွာ ေလာင္ျမိဳက္ကူးစက္ေနေလရာ တိုင္းပညာေရးမွဴး (DEO) က တိုင္းမွာ အာဏာရွင္၊ ျမိဳ႕နယ္ပညာေရးမွဴး (TEO) က ျမိဳ႕နယ္မွာ၊ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးက ေက်ာင္းမွာ၊ ဆရာဆိုသူေတြက အတန္းထဲမွာ။ အာဏာရွင္တို႔ သဘာ၀ မူးစရာ မွန္သမွ် မူးၾကရာ ခ်ာလပတ္ ရမ္းခဲ့ၾက၍ သမိုင္းမွတ္တမ္း ျဖစ္ရသည္။

''ေရာက္၊ ေသာက္၊ ေငါက္၊ ယူ၊ ျပန္ေသာသူ'' ဟူသည့္ ေခတ္သစ္စကားထာကိုေဖာ္ရလွ်င္ 'ပညာေရးမွဴး'သည္ အေျဖမွန္ ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းစစ္ဖို႔ေရာက္ လာသည္။ DEO တို႔ဆိုလွ်င္ Black (သို႔) Red။ TEO နယ္ဆင္းလွ်င္ မင္းသားႀကီးအကယ္ဒမီ ျမတ္ေလး၏ကျပားမေလး။ လ/ထ ျမိဳ႕နယ္ပညာေရးမွဴး (ATEO) အတြက္ အမက ေတြက တံြေတး သိန္းတန္၏ သာဒင္(သို႔)ေထြးညိဳအဆင့္ပိုတက္လွ်င္ ၀ီစကီ။ ရီတီတီ ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ ေငါက္ သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲေတြက ပညာေရးကို အလြန္ေစတနာထားတာ တိုင္းျပည္ႀကီးကို တိုးတက္ေစခ်င္ တာ။ ဒါအေကာင္အထည္ေဖာ္ရမယ္” တာ၀န္ညႊန္သလို ၾကားသလို စား၀ါးျပန္ သြားေတာ့လက္ေဆာင္ယူ စစ္ေဆးေရးရဲ႕မူ။ တခါ စစ္ရင္းေဆးရင္း အေဆာက္အအံု ျပင္ဆင္၊ ေျပာင္းေရႊ႕ခန္႔ထား၊ 'ဟ' ေၾကာင္းမ်ား ေဖာက္။ ပို႔ဆြမ္းခံဆြမ္း စြမ္းေလေလ လြမ္းမေျပစရာေတြ။ ရွာေဖြေလေတြ႕ရိွေလ။ ဦးမ်ဳိး(မေကြး)က ၂/၂၀၁၅ ပညာေခတ္မွာ ပညာေရးမွဴးတို႔စားပံုစားနည္း တင္ျပထားပံုမွာ ''တခ်ဳိ႕နယ္ေျမ ATEO ေတြက ကန္ေတာ့ေငြယူ တယ္။ ေၾကြက်တဲ့ အသီးထဲက စားတယ္။ ေျခြခူးျပီးမစားဘူး။ တခ်ဳိ႕က ဘယ္ေလာက္ဆို ေတာင္းယူတယ္။ TEO အခ်ဳိ႕က တပည့္စာေရးအခ်ဳိ႕နဲ႔ေပါင္းၿပီး ငါးရာခိုင္နႈန္း၊ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းယူၾကတယ္''

တိုင္းစစ္ေဆးေရးမွာပါစဥ္ TEO တေယာက္ လာဘ္စားမႈ စစ္ရသည္။ အေျပာင္းအေရႊ႕မွာ ေငြေပးၿပီးမပါေသာ ဆရာတို႔က အေထာက္အထား ခိုင္လံုစြာတိုင္သည္။ စစ္ေဆးဆိုသည္ အျပစ္ေပးခ်င္လည္းရ အျပစ္ေ၀းခ်င္ လည္းရသည္။ သည္ေတာ ့TEO လြတ္ေစရန္ တိုင္ၾကားသူမ်ားကို ကြ်န္ေတာ္စစ္ခဲ့ပံုၾကည့္ပါ။ ''လာဘ္ေပး လာဘ္ယူမွာ ေပးသူေကာ ယူသူပါ အေရးယူေနတယ္ဆိုတာ ဆရာတို႔သိသလား။ ယူသူကို အျပစ္ေပး ရမွာျဖစ္သလို ေပးသူကိုလည္း ခ်န္ထားလို႔မရဘူးေနာ္'' ဤအစပ်ဳိးႏွင့္ပင္ တိုင္ၾကားသူတို႔ ပန္လန္လက္ၿပီ။ တိုင္သူတို႔ အမႈျပန္မပတ္ရန္ ဒုတိယစစ္ေမးသူက ''အဲ ျမန္မာဓေလ့မွာ ႀကီးသူကို ဂါရ၀တရားနဲ႔ ကန္ေတာ့ တာေတာ့ လာဘ္ေပးတယ္ မမည္ဘူး'' တိုင္သူတို႔ရူးမသြားေစရန္ တေယာက္တမ်ဳိး TEO အက်ဳိးအတြက္ အကြက္က်က်ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည့္ကာလက ၁၉၉၆။ ကြ်န္ေတာ္တို႔သံုးေယာက္အက်ဳိးအတြက္ ဦးမ်ဳိး(မေကြး) က တထြာျပထားေလရာ တေတာင္တလံျမင္ၾကည့္ပါေလ။ ၁၉၉၅ က တိုင္းတခုမွာ DEO တေယာက္မူ၊ လယ္၊ ထက္ဆရာမ်ား ေျပာင္းေရႊ႕ခန္႔ထားမႈအတြက္ ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ လာဘ္စားခဲ့၍ တတိုင္းလံုး ေဟာ္ေလးတၾကိဳး။ တျပည္လံုး ဟိုးေလးမေက်ာ္ရသည္က ထိုေခတ္က မီဒီယာမလြတ္လပ္၍ ျဖစ္သည္။

ျဖစ္ရပ္အားလံုးအတြက္ အမည္နာမတိတိက်က် ေျပာျပႏိုင္ေသာ္လည္း နအဖေခတ္မွာ မသမာမႈကိစၥတို႔သည္ တတိုင္းတည္း မဟုတ္။ တဦးတည္းလည္းမက အရွက္ကင္းစြာ ရဲတင္းၾကသည့္ အေၾကာင္းေတြ ျပန္ေျပာင္း ေကာက္ရသည္က ၂၀၁၆ အစိုးရသစ္ေခတ္မွာ စိတ္သစ္မ်ားျဖင့္ ညစ္ေထးခဲ့သည့္ပညာေရးဌာနက ျပန္လည္ လွပေစလို၍ ျဖစ္သည္။
ပညာေရးမွဴးမ်ားကို ၁၉၇၄ မတိုင္ခင္က ပညာအုပ္၊ ပညာ၀န္ဟု ေခၚသည္။ အဏၰ၀ါတြင္ ပဲ့ကိုင္မာလိန္မွဴးသည္ အေရးႀကီးသလို ပညာေရးတြင္ ပညာေရးမွဴးတို႔သည္ အလြန္အေရးပါသည္။ မိမိတိုင္းမွာ၊ ျမိဳ႕နယ္မွာ ပညာေရး အေျခအေန၊ ဆရာတို႔အေနအထား၊ ပညာရွာကေလး လူငယ္တို႔ဘ၀ မိမိအားနွင့္ တတ္စြမ္းသမွ် ကူညီေပး ေရးသည္ ပညာေရး အႀကီးအကဲတို႔ တာ၀န္။ ကိုလိုနီေခတ္က အမ်ဳိးသားပညာ၀န္ ဦးဖိုုးက်ား အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းမ်ားသို႔သြားကာ အမ်ဳိးသားပညာေရးျမွင့္တင္ေပးသည္။ လမ္းလဲြေနေသာ ေက်ာင္းသားကို တည့္မတ္ခဲ့ သည္။ သူ႕ကိုယ္ေတြ႕၀တၳဳမွ မိတဆိုးရွင္ျပဳတြင္ ျပည္သူ႔ဘ၀ကိုပင္ ပညာ၀န္က မ်က္ျခည္မျပတ္ခဲ့။

ပညာေရးအႀကီးအမွဴးခ်ဳပ္မွာပညာေရး၀န္ႀကီးျဖစ္သည္။ တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡၾကီးတို႔သည္လည္း တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားတို႔၏ အႀကီးအမွဴးမ်ားပင္။ ဖဆပလေခတ္(၁၉၅၆-၅၇)က ပညာကိုတန္ဖိုးထားေသာ ပညာေရး အႀကီးအမွဴးတို႔အေၾကာင္း သင့္ဘ၀မဂၢဇင္းပါ ဆရာတင္ေမာင္သန္းႏွင့္ ဆရာၾကည္ေအာင္တို႔ေရး ဆရာႀကီး ဦးတင္မိုး ရုပ္ပံုလႊာတြင္ ေတြ႕ရသည္။ ပညာေရး၀န္ၾကီးက ဦးသန္းေအာင္၊ ပါေမာကၡက ဦးဧေမာင္ (တကၠသိုလ္ ေမာင္သန္႔စင္)။ ၀န္ႀကီးႏွင့္ ဆရာႀကီးတို႔က ေမာင္ဘဂ်မ္းဆိုေသာ ေတာသားေလးကို ျပည္သူ႕အတြက္ ၂၁ ရာစု ေတာ္လွန္စာဆိုဆရာႀကီး(ဦး)တင္မိုးျဖစ္ေအာင္ လမ္းေပၚတင္ခဲ့သည္။ ရွင္းဆိုျပပါအံ့။ ၁၉၅၆ မွာ ေရစၾကိဳ အထကမွ ေမာင္ဘဂ်မ္း ၁၀ တန္းေျဖရာ ျမန္မာစာတြင္ ဂုဏ္ထူးရထိုက္၍ စာစစ္သူဦးေမာင္ေမာင္တင္က ပါေမာကၡ ဦးဧေမာင္ထံ တင္ျပရသည္။

ပါေမာကၡက 'သိပ္ေကာင္းလြန္းသည္' ဟု မွတ္ခ်က္ေပး၍ ေမာင္ဘဂ်မ္းကို အလြန္ျမင္ခ်င္သြားသည္။ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ထိုႏွစ္ ေႏြမွာ ပညာေရး၀န္ႀကီး ဦးသန္းေအာင္ ေရစၾကိဳဘက္ ေက်ာင္းစစ္ထြက္ရာ ပါေမာကၡက ခံုအမွတ္ YZG 74 ေက်ာင္းသား သူ႕ကိုလာေတြ႕ရန္ ၀န္ႀကီးကို မွာလိုက္သည္။ ေရစၾကိဳသို႔ ၀န္ႀကီးေရာက္လွ်င္ ပါေမာကၡမွာသည့္အတိုင္း ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးမ်ားကို ထပ္ဆင့္မွာသည္။
သို႔ေသာ္ ေတာသားေလးေမာင္ဘဂ်မ္း ရန္ကုန္သို႔လွမ္းရန္ မစြမ္းႏိုင္ပါ။ ဇဂ်န္းကန္ၿမဲ သူ႕ရြာမွာဆင္းရဲ မိသားစု၊ ဘ၀ကို အန္တုေနရသည္။ ထိုအခါ ပါေမာကၡဦးဧေမာင္က ဦးေမာင္ေမာင္တင္ကို ''ေမာင္ဘဂ်မ္း ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ကို ေရာက္မလာဘူး။ မင္းတို႔မႏၱေလးတကၠသိုလ္ လာသလား။ မေရာက္ေသးရင္ လွမ္းေခၚလိုက္။ သူေက်ာင္းေနႏိုင္ေအာင္ မင္းပဲတာ၀န္ယူပါ''ဟု ဆိုမိန္႔၍ ၁၉၅၇ မွာ ေမာင္ဘဂ်မ္း မႏၱေလး တကၠသိုလ္ ေရာက္သည္။
ျမန္မာစာေရွ႕ေရးေျမာ္ျမင္တတ္ေသာ ပါေမာကၡ၊ မာနမထားတတ္ေသာ ၀န္ၾကီး၊ ဆရာ့စကားေလးစားေသာ ဦးေမာင္ေမာင္တင္တို႔ေက်းဇူးေၾကာင့္ ယေန႔ကြ်န္ေတာ္တို႔အပါအ၀င္ သားေျမးျမစ္တို႔ ၂၁ ရာစု ျပည္သူ႕ စာဆို ဆရာႀကီး(ဦး)တင္မိုး၏ ကဗ်ာေရၾကည္ေသာက္သံုးေနရျခင္းျဖစ္သည္။ သာဓုစကား ထပ္ေျပာၾကားလိုပါသည္။

(၁) ပါေမာကၡတေယာက္က ေက်းလက္ေတာသား၏ပညာကို အေလးထားခဲ့ျခင္္း၊ (၂) တကၠသိုလ္ပါေမာကၡက သူ႕အထက္၀န္ႀကီးကို ခရီးၾကံဳစကားပါးရာ ၀န္ၾကီးကလည္း ေအာက္လက္က မွာတာကိုပင္ မပ်က္မကြက္ စကားလက္ဆင့္ကမ္းခဲ့ျခင္း၊ (၃) ပါေမာကၡက ထိုေတာသား မလာသည္ကို လ်စ္လ်ဴမရႈ။ တပည့္ ဦးေမာင္ ေမာင္တင္ကို မရမေနေခၚခိုင္းရာ သူစင္တင္ေပးခဲ့ေသာ ေက်ာင္းသားကို ပညာဆည္းပူးႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ ေပးခဲ့ျခင္းတို႔သည္ ပညာျပည့္၀ႏွလံုးလွေသာ ပညာေရး အႀကီးအကဲတို႔ စိတ္ထားျဖစ္သည္။ ထိုစိတ္ထားတို႔ကို ၂၀၁၆ ပညာေရး တာ၀န္ယူမည့္အဆင့္ဆင့္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႔ ေမြးျမဴလိုက္နာစရာ ျဖစ္သည္။
န၀တ၊ နအဖ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရေခတ္ ပညာေရး၀န္ႀကီး၊ ပါေမာကၡ၊ ပညာေရးမွဴးတို႔လို ျပဳမူက်င့္ၾကံလွ်င္ေတာ့ ျပည္ျမန္မာလူထုမွာ ဒီတခါလည္း အသည္းကဲြရမည္သာ။

ျပည္သူ႕ရင္ထဲ စဲြစဲြျမဲျမဲမရိွေသာ္လည္း (၂၆)နွစ္ၾကာ မဆလေခတ္ အဆင့္ဆင့္ေသာ ပညာေရးအႀကီးအကဲ တို႔က ျပည္သူအသည္းကဲြေအာင္ မလုပ္ခဲ့ပါ။ လက္ေအာက္ငယ္သားတို႔ေပၚမွာထားသည့္ ေစတနာ ေတာ္လွန္ ေရးေကာင္စီေခတ္ တိုင္းပညာ၀န္တို႔ စံထားေလာက္ပါသည္။ ''ဆရာႀကီး ကြ်န္ေတာ္/ ကြ်န္မ A ျမိဳ႕ကပါ။ B ၿမိဳ႕မွာ ႏွစ္ႏွစ္ရိွပါၿပီ။ ေျပာင္းလိုပါတယ္'' ဘာလက္ေဆာင္မွ ပါစရာမလိုပါ။ အပိုစကား မဆိုရ။ လက္အုပ္လည္း မခီ်ရ။ ေျပာင္းခိ်န္ၾကလွ်င္ ေျပာင္းရမည္။ မဆလ မြန္းတည့္ခိ်န္ ၁၉၇၈ မွာ မူျပျဖစ္ဖို႔ မ်က္နွာခ်ဳိေသြး လာဘ္ေပး စရာမလို။ အရည္အခ်င္း တိုင္း၀င္ေျဖ။ တန္း၀င္၍ျဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၈၄ BEd ၀င္ခြင့္ ဘယ္အဆင့္မွ မကပ္မဖားရ။ တကယ္ေတာ့ ပညာေရးမွဴးတို႔ ေက်ာင္းစစ္ျခင္းသည္ ေက်ာင္းမွာ ဘာေတြလိုအပ္ေနသလဲ။ ဆရာလား၊ ေက်ာင္းသားလား။ ဘာပံ့ပိုးရမည္လဲ။ ဘယ္လိုကူညီရမည္လဲ။ ေက်ာင္းခ်ဳိ႕ယြင္း၍ စာေမးပဲြေအာင္ခ်က္ျမင့္၍ ဆရာတို႔ကို မဆူမေငါက္ရ။ အျပစ္မေပးရ။ ဆရာတို႔ ၾကံဳေတြ႕ရသည့္ ဒုကၡမ်ားနာၾကား။ စာနာေထာက္ထား။ ကေလးတို႔အေပၚ နာသံုးနာထားရန္ မျပတ္တိုက္တြန္း။ အက်င့္ပ်က္မႈကိုမူ ရႈတ္ခ်။ အျပစ္ေပးဒဏ္ေပး ေရွ႕ေဆာင္ေျဖာင့္လွ်င္ ေနာက္လိုက္မေကာက္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေခါင္လံုခဲ့ေသာ ပညာေရးအၾကီး အမွဴးတို႔ေအာက္မွာ ဆရာဘ၀ကို ရႊင္ေပ်ာ္စြာေလွ်ာက္ခဲ့ရသည္။
၁၉၈၅ ၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းေခတ္မွာ မဆလ ေန၀င္ခါနီး- ပါတီေကာင္စီမင္းမူမႈ လြန္လာသည္ႏွင့္ အခ်ဳိ႕ TEO, DEO မ်ား ေဖာက္ျပားမႈစခဲ့သည္။ ၁၉၉၃ န၀တေခတ္ DEO ဆရာၾကီးဦးတင္ေမာင္ထံ ေညာင္ကန္ အလကကို တဲြ အထကျဖစ္ရန္ လိုအပ္စာရြက္စာတမ္းတင္စဥ္ ဆရာၾကီးက ေျပာသည္။ ''ပညာေရးဌာနႀကီးတခုလံုး ပုရြက္ဆိတ္ေတြ တက္ကုန္ၿပီသား။ ဒါဘယ္လိုလုပ္မလဲ'' ဆရာႀကီးက 'ျခ'တက္သည္ဟု မေျပာပါ။ ထိုအေမးကို သူပင္ေျဖခဲ့သည္။

'ျဗဟၼစိုရ္မိုးၾကီးရြာမွရမယ္' ယခု မေကြးျမိဳ႕နယ္ ထခဲြ ေညာင္ကန္ျဖစ္ဖို႔ ဆရာႀကီးကို တစိုးတစိမွ် ကြ်န္ေတာ္တို႔ မေပးရပါ။ ၁၉၉၆ ကြ်န္ေတာ္ တိုင္းစစ္မွာ တဲြဖက္ေက်ာင္းေတြျဖစ္ေရး ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို မုန္႔ပံုးေပး (မုန္႔ဖိုးမဟုတ္ မုန္႔ပံုးထဲမွာ ဘာပါမည္လဲ တထြာျပထားသည္မဟုတ္လား ျမင္ပါလိမ့္မည္။) သည္သို႔ နအဖေခတ္ၾကီးမွာ အဂတိ မိုးတို႔ သဲသဲမဲမဲ မစဲဘဲသြန္းျဖိဳးရာ သမၼတၾကီးဦးသိန္းစိန္က ထိုလာဘ္ေပးလာဘ္ယူစကားကို မၾကားရေစရန္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။

'သံုးသိန္းမေက်ာ္ လာဘ္မေခၚရ'ဟု သမၼတ၏ ဓမၼကိုေက်ာ္ေသာ အမိန္႔မွာစကားက ၀န္ထမ္းခန္႔ထား ေျပာင္းေရႊ႕လို သူတို႔ထံမွ ဓားျမတိုက္ ခြင့္လိုင္စင္ကို ဌာနဆိုင္ရာအႀကီးအမွဴးတို႔ရကုန္ၾကသည္။ တကၠသိုလ္မွာ က်ဴတာျဖစ္ေရးမွအစ အမကမွာ ထ/သႏွင့္ ေန႕စားမလျပမ်ားခန္႔ထားေရး ေက်နပ္ေအာင္ေပးလိုက္ၾကေပေရာ့။ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို အာဏာဟုထင္မႈ ခိုင္ၿမဲေစခဲ့သည္။ ထိုအခါ 'မွဴး'ျဖစ္ရမည့္သူေတြ ဟထိုးျပဳတ္၍ 'မူး'လာျပီး အသိ ပ်က္၊ အက်င့္ပ်က္၊ တာ၀န္ပ်က္ျခင္းနွင့္ ယံုၾကည္ခ်က္၊ ခံယူခ်က္၊ ရပ္တည္ခ်က္ေတြ ပ်က္ျပားျခင္းတို႔ ျဖစ္ကုန္ၾကသည္။ ႏိုင္ငံသည္လည္း အဂတိလိုက္မႈတန္းစီရာတြင္ အဆင့္မနိမ့္ဘဲ one to ten ၀င္လာသည္။ ဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံေတာ္မွာ ႏိုင္ငံကိုတည္ေဆာက္ရာတြင္ ျပဳျပင္ေပးရမည့္ ပညာေရးဌာနႀကီးက အႀကီး အမွဴးေတြကို ၂၀၁၆ မွာ မ'မူး'ေစဘဲ အ'မွဴး'ျဖစ္ဖို႔ဆိုလွ်င္ ထိုပညာမွဴးတို႔၏ Mindset ကို အရင္ျပဳျပင္ရပါမည္။ သူတို႔မမူးဘဲ“'မွဴး'ႏိုင္လွ်င္ ဆရာေကာင္းတို႔ အလိုလိုေမြးထုတ္ၿပီးသား ျဖစ္ပါေၾကာင္း။

ကိုေဌး(နတ္ေမာက္)