၁၉၉၃ က စျပီး အမ်ိဳးသား မွတ္ပံုတင္ကိုင္ထားတဲ့ သူေတြဆီက သူတို႔ ကဒ္ေတြကို အတင္းအားဓမၼ သိမ္းယူျပီး White Card ထုတ္ေပးခဲ့တာေတြဟာ ဥပေဒနဲ႔ ညီညြတ္ပါသလား။ ယာယီကဒ္ျပားေတြ ဆိုရင္ အခု အႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္လာတဲ့တိုင္ အျခား ကဒ္ျပားတစ္ခုခု ထုတ္ေပးဖို႔ ဘာလို႔ မလုပ္ခဲ့တာလဲ။ “White Card သို႔မဟုတ္ အရင္စစ္အစိုးရက ရခိုင္ေတြအတြက္ ထားရစ္ခဲ့တဲ့ လက္ေဆာင္” စည္သူေအာင္ျမင့္ ျမန္မာတိုင္းမ္ ဂ်ာနယ္၊ ၂၁-၃-၁၄။ ျပီးခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္းက အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္မွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ျခင္း ဥပေဒ ကို ျပင္ဆင္တဲ့ ဥပေဒၾကမ္းတစ္ခု တင္ပါတယ္။ တင္ျပီးေနာက္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီက သူတို႔ရဲ႕ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကို လႊတ္ေတာ္တြင္း ရွင္းျပပါတယ္။ တစ္ဆက္တည္း အမတ္ေတြက ရွဳေဒါင့္အသီးသီးကေန ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြ ဦးတည္သြားတာက White Card ျပသနာ ျဖစ္လာပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီ White Card ဇတ္လမ္းကို စခဲ့တာဟာ အရင္ အာဏာသိမ္း ႏိုင္ငံေတာ္ျငိမ္၀ပ္ပိျပားမွဳတည္ေဆာက္ေရး အဖဲြ႕ (န၀တ) စစ္အစိုးရျဖစ္ပါတယ္။ White Card ေတြကို ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ကတည္းက စ ထုတ္ေပးတာကို တြက္ရင္ ခုဆို ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ၾကာပါျပီ။ အခုေတာ့ White Card ကိုင္ထားသူ ၇ သိန္းခဲြေလာက္ကို ရခုိင္တိုင္းရင္းသားေတြ ရင္ဆိုင္ေနရပါျပီ။ တစ္ျပည္လံုးမွာဆို ၈ သိန္းခဲြရွိပါတယ္။ White Card ျပသနာဟာ ဘယ္လို ျပသနာလဲ၊ အရင္ စစ္အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြနဲ႔ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြ အတြက္ တမင္ ခ်န္ထားရစ္ခဲ့တဲ့ ျပသနာၾကီးတစ္ခုလား ဆိုတာ ခုတစ္ပါတ္ ေဆြးေႏြးတင္ျပသြားပါ့မယ္။ ျပသနာအေၾကာင္းေျပာရင္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပဲြကို အရင္ အစျပဳရပါလိမ့္မယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပဲြကာလက ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား ႏွစ္သန္း ခုႏွစ္သိန္း နီးပါး ရွိပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ White Card ကိုင္ထားတဲ့ ဘဂၤလီ (သူတို႔အေခၚ) ရိုဟင္ဂ်ာ ဦးေရက ၇ သိန္းခဲြ ရွိပါတယ္။ White Card ကိုင္မထားသူေတြပါ ေပါင္းရင္ ဒီထက္ အရည္အတြက္ ပို မ်ားပါတယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပဲြ လုပ္မယ္ဆိုတဲ့အခါ စစ္အစုိးရဟာ ေရြးေကာက္ပဲြ ဥပေဒေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ျခင္း ဥပေဒ လိုမ်ိဳးေတြကို စိတ္တိုင္းက် ျပဳစုပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီ တည္ေထာင္ျခင္း ဆိုင္ရာ ဥပေဒ ျပဳစုတဲ့အခါ ႏိုင္ငံေရးပါတီ တည္ေထာင္ခြင့္ နဲ႔ မဲေပးခြင့္ ကို အေထာက္အထား ကဒ္ျပား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ကိုင္ေဆာင္ထားသူ အားလံုးကို ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ အစိုးရက ထုတ္ေပးထားတဲ့ ႏုိင္ငံသား စိစစ္ေရးကဒ္ျပား၊ အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ကဒ္ (အရင္ကဒ္ေဟာင္း)၊ ဧည့္ႏုိင္ငံသားလက္မွတ္၊ ႏုိင္ငံသားျပဳခြင့္လက္မွတ္ နဲ႔ ယာယီသက္ေသခံလက္မွတ္ (White Card) ကိုင္ေဆာင္သူအားလံုး ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ခံပိုင္ခြင့္ တစ္ခု ကိုပဲ ႏုိင္ငံသား တစ္မ်ိဳးတည္းကို ခြင့္ျပဳထားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အရင္ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပဲြ၀င္ခဲ့တဲ့ ရခိုင္ဒီမိုကေရစီ အဖဲြ႕ခ်ဳပ္ဟာ ေရြးေကာက္ပဲြ မ၀င္ပါဘူး။ ေဒါက္တာေအးေမာင္ ဦးေဆာင္ျပီး အသစ္တည္ေထာင္လိုက္တဲ့ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ား တိုးတက္ေရး ပါတီက ေရြးေကာက္ပဲြ ၀င္ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲက ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြကို အဓိကထား စည္းရံုးပါတယ္။ စည္းရံုးမွဳအားလည္း အလြန္ေကာင္းၾကပါတယ္။ ထံုးစံအတိုင္း ျပည္ခုိင္ျဖိဳးပါတီကေတာ့ မဲေပးခြင့္ျပဳထားတဲ့ White Card ကိုင္ေဆာင္သူ ဘဂၤလီေတြဘက္ကို စည္းရံုးပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပဲြကာလအတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္မွာလည္း မသမာမွဳ မ်ိဳးစံု ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားမ်ား တိုးတက္ေရးပါတီ နဲ႔ ရခုိင္ျပည္သူေတြရဲ႕ တြန္းတြန္းတိုက္တိုက္ ၾကိဳစားမွဳေၾကာင့္ အမတ္ေနရာ အမ်ားစု အႏုိင္ရခဲ့ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပဲြ ရလာဒ္အရ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ရခုိင္တိုင္းရင္းသားမ်ား တိုးတက္ေရးပါတီက ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ အမတ္ ၁၆ ေယာက္၊ ျပည္နယ္အဆင့္ ၁၈ ေယာက္ ေပါင္း ၃၄ ေယာက္ အေရြးခံရျပီး ျပည္ခိုင္ျဖိဳးပါတီက ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ အမတ္ ၁၃ ေယာက္၊ ျပည္နယ္အဆင့္ ၁၄ ေယာက္ ေပါင္း ၂၇ ေယာက္ပဲ အေရြးခံရပါတယ္။ တကယ္လို႔သာ ဘာအဆင့္အတန္းမွန္း မစိစစ္ေရေသးတဲ့ White Card ကိုင္ထားတဲ့ ဘဂၤလီေတြသာ မဲေပးခြင့္မရဘူးဆိုရင္ ျပည္ခုိင္ျဖိဳး ပါတီ အဲဒီထက္ အေျခအေန ဆိုးမွာပါ။ တုိင္းရင္းသားေတြ အားလံုးမွာ ရခုိင္တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ေရြးေကာက္ခံရမွဳ ရလာဒ္ အခ်ိဳးအစားဟာ အျမင့္ဆံုး ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ခုဆို ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြ နီးလာပါျပီ။ အရင္ စစ္အစိုးရက ဥပေဒျပဌာန္း ဖန္တီးထားခဲ့တဲ့ ဒီ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မွန္း မျဖစ္မွန္း မသိႏုိင္ေသးသူေတြကို မဲေပးခြင့္ေပးထားတဲ့ ကိစၥ ျပင္ဆင္ဖို႔ ၾကိဳးစားလာၾကပါျပီ။ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ ေဒါက္တာေအးေမာင္က အရင္စစ္အစိုးရ ဖန္တီးသြားတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ျခင္း ဥပေဒ ကိုျပင္ဆင္ဖို႔ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္မွာ တင္ပါတယ္။ မေကြးအမတ္ ဦးလွေဆြက ကန္႔ကြက္ေပမယ့္ အမ်ားစုက ေထာက္ခံတဲ့အတြက္ အဲဒီ ကိစၥ ေဆြးေႏြးဖို႔ျဖစ္လာျပီး ျပီးခဲ့တဲ့ မတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီက သူတို႔ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကို တင္ျပပါတယ္။ အဓိက ဆိုလိုရင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးကိစၥကုိ ႏုိင္ငံသားေတြကပဲ ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ခံပိုင္ခြင့္၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီ တည္ေထာင္ခြင့္နဲ႔ မဲေပးခြင့္ အားလံုး ႏုိင္ငံသားေတြကိုပဲ ေပးသင့္တယ္ ဆိုျပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို အားလံုးက သေဘာတူၾကပါတယ္။ ရခုိင္တိုင္းရင္းသားေတြေရာ၊ မြန္ အပါအ၀င္ အျခား ဘယ္တိုင္းရင္းသား အမတ္ေတြကမွ မကန္႔ကြက္ၾကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ရခိုင္အမွတ္(၇) က ျပည္ခုိင္ျဖိဳးအမတ္ ဦးေဌး၀င္း ေခၚ ဦးဇာယာဒ္က White Card ကိစၥ ရွင္းျပပါတယ္။ ဦးေဌး၀င္း ေခၚ ဦးဇာယာဒ္က အရင္ စစ္အစိုးရဟာ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာ သူတို႔ကိုင္ေဆာင္တဲ့ အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ေတြကို သိမ္းဆည္းျပီး လက္ရွိ ျမင္ေတြ႕ေနရတဲ့ White Card ေတြ ထုတ္ေပးခဲ့တဲ့အေၾကာင္း၊ ဒီ ဥပေဒၾကမ္းကို အတည္မျပဳေသးခင္ သူ႕လို မွတ္ပံုတင္ အသိမ္းခံရျပီး White Card ကိုင္ထားတဲ့သူေတြကို သက္ေသခံ လက္မွတ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး အရင္ လုပ္ေပးဖို႔ လိုတဲ့အေၾကာင္း၊ အဲလို လုပ္ေပးျပီးမွသာ ႏိုင္ငံသားေတြပဲ ပါတီေထာင္ မဲေပးႏုိင္မယ့္ ဥပေဒၾကမ္း ျပင္ဆင္မွဳကို လုပ္ေစလိုေၾကာင္း တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ သူက ဥပေဒၾကမ္းျပင္ဖို႔ကို မကန္႔ကြက္ပါဘူး။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ သူ႕တင္ျပခ်က္ဟာလည္း မွန္ကန္ေနတဲ့အတြက္ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌ ဦးခင္ေအာင္ျမင့္က ဒီ ဥပေဒၾကမ္း ျပင္ဆင္ဖို႔ ေခတၱ ဆိုင္းငံ့လိုက္ျပီး ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီက အမတ္ေတြ ေျပာဆိုတာကို ျပန္ၾကားနာဖို႔ ညႊန္ၾကားလိုက္ပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ဦးေဌး၀င္းေခၚ ဦးဇာယာဒ္ဟာ အရင္စစ္အစိုးရနဲ႔ လ၀က ကို အၾကီးအက်ယ္ ခ်ီးက်ဴးစကားေျပာခဲ့ေပမယ့္ ဒီ White Card ထုတ္ေပးတာကိုေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ဥပေဒနဲ႔ မညီဘူး ဆိုျပီး ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ခုဆို အရင္စစ္အစိုးရနဲ႔ လက္ရွိ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရကို ေမးခြန္းထုတ္ရပါေတာ့မယ္။ ၁၉၉၃ က စျပီး အမ်ိဳးသား မွတ္ပံုတင္ကိုင္ထားတဲ့ သူေတြဆီက သူတို႔ ကဒ္ေတြကို အတင္းအားဓမၼ သိမ္းယူျပီး White Card ထုတ္ေပးခဲ့တာေတြဟာ ဥပေဒနဲ႔ ညီညြတ္ပါသလား။ ယာယီကဒ္ျပားေတြ ဆိုရင္ အခု အႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္လာတဲ့တိုင္ အျခား ကဒ္ျပားတစ္ခုခု ထုတ္ေပးဖို႔ ဘာလို႔ မလုပ္ခဲ့တာလဲ။ ျပသနာေတြကို ဘာလို႔ မေျဖရွင္းပဲ ထားခဲ့တာလဲ။ ခုထိ ဘာလို႔ မေျဖရွင္းေသးတာလဲ စတာတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ခုဆိုရင္ ရခုိင္တိုင္းရင္းသားေတြ ဒီကိစၥ ေျပာဆို အေရးဆိုလာပါျပီ။ တစ္ခ်ိဳ႕ရခုိင္တုိင္းရင္းသားေတြက ဒီျပသနာ အရင္ စစ္အစိုးရက ေမႊးေပးသြားတဲ့ မီးအျဖစ္ မျမင္ႏိုင္ၾကပဲဲ ဘဂၤလီေတြဘက္ ေခါင္းတည္ေနပါျပီ။ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားတင္မက ဘယ္သူကမွ နုိင္ငံသား ျဖစ္မွန္း မျဖစ္မွန္း မသိသူေတြကို ႏုိင္ငံေရးပါတီ တည္ေထာင္ခြင့္၊ မဲေပးခြင့္ ျပဳထားတာ မေက်နပ္ၾကပါဘူး။ ဒီအတြက္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ျပည္ခုိင္ျဖိဳး အစိုးရ အေနနဲ႔ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေအာင္၊ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြ မူလ ႏိုင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္ေတြကေန လမ္းလဲြသြားေအာင္ White Card ျပသနာကို အသံုးခ်မေနေတာ့ပဲ အျမန္ဆံုး ေျဖရွင္းပါလို႔ တိုက္တြန္းႏွိဳးေဆာ္လိုက္ရပါတယ္။ စည္သူေအာင္ျမင့္။