၂၀၁၆ စီးပြားေရး အႏွစ္ခ်ဳပ္

အေမရိကန္ ဆန္ရွင္ ေျဖေလ်ာ့မႈ ျမန္မာႀကိဳဆို
 
Photo -EPA
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈပေပ်ာက္ေရး က်ားကုတ္က်ားခဲ့ ႀကိဳးပမ္းေနခ်ိန္ ႏိုင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ထားသည့္ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို ေျဖေလ်ာ့ရုတ္သိမ္းေပးလိုက္သည့္ အေမရိကန္တို႔၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေၾကာင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို လမ္းပြင့္သြားေစႏုိင္ေၾကာင္းႏွင့္ ယခုအေရြ႕ကို ႀကိဳဆုိပါေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အစိုးရက ေျပာသည္။ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာၾကာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို အဆံုးသတ္ေစခဲ့သည့္ ယမန္ႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားအတြင္ မဲအမ်ားစုအႏိုင္ရရွိကာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ပါတီအျပတ္အသတ္ျဖင့္ အႏုိင္ရရွိလာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အစိုးရသစ္အေနျဖင့္   ႏိုင္ငံျပန္လည္ထူေထာင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ အခက္အခဲမ်ား ႀကံဳေတြ႕ေနရလ်က္ရွိၿပီး အေျခခံအေဆာက္အအံုပိုင္း မျပည့္စံုမႈ၊ သယံဇာတၾကြယ္ဝေသာ နယ္စပ္ေဒသမ်ားတြင္ ပဋိပကၡမ်ားျဖစ္ေပၚေနမႈ၊ စစ္တပ္၏ ၾသဇာသက္ေရာက္ေနမႈႏွင့္အတူ ယေန႔ႏိုင္ငံစီးပြားေရးတြင္ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ထားဆဲျဖစ္ေသာ ခရုိနီမ်ားရွိေနမႈ စသည္တုိ႔ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရသည္။ ယခုအခါ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံတြင္ အရပ္သားအစုိးရဦးေဆာင္ေသာ အစုိးရတစ္ရပ္ထံသုိ႔ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးႏိုင္ခဲ့ျခင္းကုိ သမိုင္းဝင္အေရြ႕တစ္္ခုအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳသည့္အေနျဖင့္ အေရးယူပိတ္ဆို႔ထားေသာ ဘ႑ာေရး၊ ကုန္သြယ္ေရး အတားအဆီးမ်ားကို ေျဖေလ်ာ့ေပးလိုက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနက ထုတ္ျပန္သည္။ ၀ါရွင္တန္အစိုးရအေနျဖင့္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကုန္ဆံုးခဲ့ေသာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွစ၍ ႏိုင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳကာ ေျဖေလ်ာ့မႈမ်ားစြာ ျပဳလုပ္လာခဲ့ေသာ္လည္း အခ်ဳိ႕အဖြဲ႕အစည္းပုဂၢိဳလ္မ်ားကို နာမည္ပ်က္စာရင္းတြင္ ဆက္လက္ ထည့္သြင္းထားဆဲျဖစ္ကာ ေနာက္ထပ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ တိုးတက္မႈမ်ား ဆက္လက္ေတြ႕ျမင္ရရန္ ေစာင့္ၾကည့္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။
ယခုေျဖေလ်ာ့ေပးမႈမ်ားအေပၚ အစိုးရဘက္က ႀကိဳဆိုပါေၾကာင္း ျမန္မာအစိုးရ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးေဇာ္ေဌးက ေျပာသည္။

"ဒါဟာ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား ကုန္သြယ္မႈပိုင္းကို ပိုမိုတုိးတက္သြားေစႏုိင္သလို စီးပြားေရးတုိးတက္ႏိုင္မႈ အလားအလာေတြအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ပိုအားေကာင္းသြားေစပါတယ္" ဟု ၎က ေျပာသည္။

အလားတူ ယခုေျဖေလ်ာ့မႈေၾကာင့္ ျပည္ပကုမၸဏီမ်ားထံမွ လာေရာက္ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ား ပိုမိုတုိးပြားလာေစႏိုင္သည္ဟုလည္း ၎က ထပ္ေလာင္းေျပာၾကားသည္။ Coca-Cola ၊ Pepsi ၊ KFC ၊ Chevrolet ႏွင့္ Ford တို႔အပါအဝင္ အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လာေရာက္အေျခခ်ထားၿပီးလည္း ျဖစ္သည္။ ယင္းအျပင္ ယခုေနာက္ဆံုးေျဖေလ်ာ့မႈမ်ားေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတြင္ လာေရာက္ရင္းႏွီးျမဳွပ္ႏွံလိုေသာ အေမရိကန္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ပိုမိုတြန္းအားေပးေစႏိုင္ရန္လည္း ရွိေနသည္။

ယခုေျဖေလ်ာ့ခံရသူမ်ားထဲတြင္ ယခင္စစ္အစုိးရႏွင့္ ပတ္သက္မႈရွိ၍ စာရင္းထည့္သြင္းခံထားရေသာ ႏိုင္ငံပိုင္လုပ္ငန္းခုနစ္ခုလည္း ပါ၀င္ေၾကာင္း အေမရိကန္ ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနက ဆုိသည္။

အလားတူ ႏုိင္ငံပိုင္ဘဏ္သံုးခုကို ဆန္ရွင္စာရင္းမွ ပယ္ဖ်က္ေပးလုိက္သကဲ့သို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကဘဏ္မ်ား အားလံုးကိုလည္း အေမရိကန္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့သည္။

အလားတူ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၅ ဒီဇင္ဘာလက ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ခြင့္ျပဳခ်က္တစ္ခုအရ လုပ္ငန္းမ်ားကို ျမန္မာ့ဆိပ္ကမ္း၊ ေလဆိပ္မ်ားမွတဆင့္ ကုန္သြယ္ခြင့္တို႔ကိုပါ ရရွိေစခဲ့သည္။

ယင္းဆိပ္ကမ္း၊ ေလဆိပ္အမ်ားစုမွာ ဆန္ရွင္ခ်မွတ္ခံထားရသည့္ ခရိုနီမ်ားလုပ္ကုိင္ေနေသာ လုပ့္ငန္းမ်ားျဖစ္ၿပီး ယင္းေနာက္ ႏုိင္ငံတြင္ကုန္စည္စီးဆင္းမႈပိုမိုလြယ္ကူေခ်ာေမြ႕ေတာ့မည္ဟု ယူဆရသည္။ ယခု ခြင့္ျပဳခ်က္အရ ဆန္ရွင္ခ်မွတ္ခံထားရသည့္ စတီဗင္ေလာႏွင့္ ၎၏ ေအးရွေ၀ါလုပ္ငန္းစုတို႔က လုပ္ကုိင္ေနေသာ ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာေလဆိပ္တို႔သည္လည္း အက်ံဳး၀င္ေနခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ဘိန္းဘုရင္ေလာစစ္ဟန္၏ သားျဖစ္သူ စတီဗင္ေလာအေနျဖင့္ ယခုအခ်ိန္တြင္ ဆန္ရွင္ပိတ္ဆို႔ခံထားရဆဲျဖစ္ၿပီး ၎၏ ေအးရွေ၀ါကုမၸဏီႏွင့္အတူ အျခားဆက္ႏြယ္ေနေသာ လုပ္ငန္းေျခာက္ခုတို႔လည္း ပါ၀င္ေနဆဲျဖစ္သည္။ အလားတူ စစ္အစိုးရႏွင့္ ပတ္သက္ခဲ့သူမ်ားအပါအ၀င္ လုပ္ငန္းလူပုဂၢိဳလ္တစ္စုလည္း ယခုထက္ထိ ဆန္ရွင္စာရင္းတြင္ ပါ၀င္ေနဆဲျဖစ္သည္။ ယခုကဲ့သုိ႔ အေမရိကန္တို႔၏ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ ေျဖေလ်ာ့မႈအေပၚ ေအးရွားေ၀ါက တစ္စံုတစ္ရာ မွတ္ခ်က္ျပဳရန္ျငင္းဆန္သြားခဲ့သည္။ ယင္းကုမၸဏီသည္လည္း ဆန္ရွင္ပိတ္ဆို႔မႈမွ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားထဲမွ တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။

 
ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္စ္ခ်ိန္းတြင္ FMI စာရင္းသြင္း

First Myanmar Investment company သည္ ၿပီးခဲ့သည့္ မတ္လက ရန္ကုန္စေတာ့အိတ္စ္ခ်ိန္းတြင္ စာရင္းသြင္းပါဝင္လာခဲ့သည္။

အမ်ားပုိင္ကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္ေသာ FMI အေနျဖင့္ စေတာ့အိတ္စ္ခ်ိန္း ပထမေန႔ ယင္း၏ အစုရွယ္ယာမ်ားကို ေရာင္း၀ယ္ေပးခဲ့ၿပီး အဖြင့္ေစ်း က်ပ္ ၂၆,၀၀၀ ႏွင့္ ယင္းေန႔ကုန္တြင္ အပိတ္ေစ်း ၃၁,၀၀၀ ရွိခဲ့သည္ဟုသိရသည္။ ယင္းေန႔ ရွယ္ယာေရာင္း၀ယ္မႈပိတ္သိမ္းခ်ိန္တြင္ ကုမၸဏီ၏ ရွယ္ယာတန္ဖုိးပိုင္းတြင္ က်ပ္ ၅,၀၀၀ ျမင့္တက္လာေၾကာင္း FMI ကုမၸဏီမွ Chief Financial Officerဦးထြန္းထြန္းက ေျပာသည္။ FMI သည္ ရန္ကုန္စေတာ့ေစ်းကြက္တြင္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ေရာင္းဝယ္ခဲ့သည့္ ကုမၸဏီလည္း ျဖစ္သည္။ စေတာ့ေစ်းကြက္တြင္ မဝင္ေရာက္မီ  ၂၀၁၆ ဇန္န၀ါရီလကုန္က FMI ၏ အစုရွယ္ယာမ်ားကို တန္ဖုိးက်ပ္ ၃၆,၀၀၀ ခန္႔ျဖင့္ ေရာင္းဝယ္ေနခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ရွယ္ယာရွင္မ်ားကို အဆင္ေျပေစရန္အတြက္ စေတာ့ေစ်းကြက္ ပထမေန႔တြင္ က်ပ္ ၂၆,၀၀၀ ျဖင့္ ျပင္ဆင္သတ္မွတ္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ဦးထြန္းထြန္းက ဆုိသည္။

"ရန္ကုန္စေတာ့ေစ်းကြက္ႀကီးၾကပ္ေရးေကာ္မတီကလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ရွယ္ယာအသြားအလာကို စိစစ္တယ္၊ ကုမၸဏီရဲကတန္ဖုိးပိုင္းကိုပါ စစ္ေဆးခဲ့သလို ၿပီးေတာ့မွ အဖြင့္ေစ်းကို ပ်မ္းမွ် တြက္ခ်က္သတ္မွတ္ေပးခဲ့တာပါ" ဟု ၎က ေျပာသည္။

FMI ကုမၸဏီသည္ လုပ္ငန္းခြဲေပါင္းမ်ားစြာရွိသည့္ လုပ္ငန္းစုတစ္ခုျဖစ္ကာ စင္ကာပူစေတာ့ေစ်းကြက္စာရင္းဝင္ Yoma Strategic Holdings ႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္မႈရွိကာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အႀကီးဆံုးေသာ ကုမၸဏီမ်ားထဲမွ တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္သည္။ ယင္းကုမၸဏီသည္ ႏိုင္ငံတြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ၾကာ တက္ၾကြစြာပါ၀င္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံေပးထားကာ ကမၻာ့အႀကီးဆံုးလုပ္ငန္းကုမၸဏီအခ်ိဳ႕ႏွင့္လည္း joint ventures မ်ား ထူေထာင္ထားရွိသည္။ ကုမၸဏီအေနျဖင့္ ေရွ႕ဆက္လက္၍ ဘ႑ာေရး၀န္ေဆာင္မႈႏွင့္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈက႑မ်ားတြင္ အေလးေပးလုပ္ေဆာင္မည္ဟု ဦးထြန္းထြန္းက ေျပာသည္။

ျမန္မာ့ဟုိတယ္လုပ္ငန္း လူ႔စြမ္းအားအရင္းအျမစ္လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ေျဖရွင္းေပးမည့္ Hilton
 
Photo by -Hilton
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဖြံ႔ထြားႀကီးထြားလာေနေသာ ခရီးသြားလုပ္ငန္းက႑တြင္ အလုပ္အကုိင္အေရအတြက္ေပါင္း ၂၀၁၅ ခုႏွစ္က ၄၂၄,၄၅၀ ထိ ျမင့္တက္လာခဲ့သည္ဟု ယူဆရသည္။ ဟိုတယ္ႏွင့္ ခရီးသြားလာေရး၀န္ႀကီးဌာနက ခ်မွတ္ထားသည့္ မာစတာပလန္အရလည္း လာမည့္ ၂၀၂၀ မတုိင္ခင္ လုပ္ငန္းအတြင္း အလုပ္အကိုင္အေရအတြက္ေပါင္း ၁ ဒသမ ၄၉ သန္းထိ တုိးတက္လာမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရသည္။ ယင္းႏႈန္းထားသည္ လာမည့္ ငါးႏွစ္တာအတြင္း ျမန္မာအလုပ္အကုိင္ေနရာ အရြယ္အစားအားျဖင့္ ၃၅၁ ရာခိုင္ႏႈန္းထိ တုိးတက္လာမည့္ သေဘာပင္ျဖစ္သည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ခရီးသြားလာေရးႏွင့္ ဧည့္ခံႀကိဳဆိုေရးလုပ္ငန္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ စီးပြားေရးအရ အခြင့္အလမ္း အေျမာက္အမ်ားကို ေပးအပ္ႏိုင္ရန္ရွိေနသည္။ သို႔ေသာ္လည္း လူသားအရင္းအျမစ္ ရွားပါးမႈျပႆနာက ယင္းလုပ္ငန္းအတြက္ အဓိကႀကံဳေတြ႕ေနရသည့္ ျပႆနာလည္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ေန ႏိုင္သည္။  အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္း မ်ားျပားလာသည့္အေလ်ာက္ ဟုိတယ္လုပ္ငန္းႏွင့္ စီမံခန္႔ခြဲမႈလုပ္ငန္းမ်ားရွိအလုပ္အကုိင္ေနရာမ်ားအတြက္ သင့္ေတာ္ကိုက္ညီမည့္ အရည္အခ်င္းရွိ လုပ္သားရွားပါးမႈလည္း ရွိေနသည္။
Hilton Worldwide အေနျဖင့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ စတင္၀င္ေရာက္လာခဲ့ၿပီး လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ဟုိတယ္လုပ္ငန္းႏွစ္ခုကို လုပ္ကိုင္ေနၿပီး ယင္းတို႔မွာ Hilton Nay Pyi Taw ႏွင့္ Hilton Resort & Spa Ngapali တို႔ျဖစ္သည္။ လာမည့္ ၂၀၁၉ မတုိင္ခင္ ေနာက္ထပ္လုပ္ငန္းေလးခု ထပ္မံဖြင့္လွစ္လုပ္ကိုင္ရန္ စီစဥ္ထားသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေရရွည္ကာလကၽြမ္းက်င္အရည္အေသြးပိုင္းတိုးတက္ႏိုင္ေစရန္အတြက္ ယခုႏွစ္အတြင္း ေနျပည္ေတာ္တြင္ Hilton အသက္ေမြးမူသင္ၾကားေရးစင္တာကို Hilton Worldwide က ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့သည္။ ဟုိတယ္လုပ္ငန္းတစ္ခုက ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့ေသာ ယင္းကဲ့သို႔ စင္တာမ်ဳိးသည္ ႏုိင္ငံတြင္ပထမဆုံးလည္း ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ေလ့က်င့္ေရးစင္တာအေနျဖင့္ ဟိုတယ္ခရီးသြား လုပ္ငန္းအတြင္းရွိ အစားအေသာက္ႏွင့္အေဖ်ာ္ယမကာ၊ အခ်က္အျပဳတ္၊ မီးဖိုေခ်ာင္ကၽြမ္းက်င္မႈ စသည့္လုပ္ငန္းနယ္ပယ္မ်ားအတြင္း ျပည္တြင္းမွ လူငယ္မ်ားကို အရည္အခ်င္းျပည့္ဝတတ္ေျမာက္ေစမည့္ သင္တန္းမ်ားကို ေပးသြားမည္ျဖစ္သည္။ ယခုႏွစ္အေစာပိုင္းကလည္း ဧည့္ခံႀကိဳဆိုေရး စီမံခန္႔ခြဲမႈသင္တန္းသားဦးေရ ၄၀ ကို ပထမသုတ္အေနျဖင့္ လက္ခံသင္ၾကားေပးႏုိင္ခဲ့သည္။

ျမန္မာ့စီးပြားေရးအေပၚ ကမၻာ့ဘဏ္ အေကာင္းျမင္
 
Photo -Mizzima
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိစီးပြားေရးက႑မွာ ရရွိထားတဲ့ တိုးတက္မႈေတြအေပၚ ကမၻာ့ဘဏ္ဘက္က အေကာင္းျမင္လ်က္ရွိေၾကာင္း ႏို၀င္ဘာလက ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ Doing Business report အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ရဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္အရ သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးေျပာဆိုဖို႔ ကမၻာ့ဘဏ္ရဲ႕ special private sector specialist Charles Schneider နဲ႔ မဇၩိမမွ ကိုေအာင္သူရတို႔ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့မႈကို ေဖာ္ျပလုိက္ရပါတယ္။

Q- ယခုလက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးအေျခအေနအေပၚ ဘယ္လုိမ်ဳိး သံုးသပ္ေပးခ်င္ပါသလဲ?

World Bank - ကြ်န္ေတာ္ထင္ပါတယ္၊ ဒီႏွစ္ရဲ႕ Doing Business report နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေကာင္းျမင္စရာအခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနတယ္ဆုိၿပီးေတာ့ေပါ့ေလ၊ ဒီ Doing Business report အစီရင္ခံစာအဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္ေတြထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ထည့္သြင္းခံရတာ ေလးႀကိမ္ေျမာက္ရွိခဲ့ပါၿပီ။ ဒီေလးႏွစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ တကယ့္ကိုပဲ ေကာင္းေကာင္းလုပ္ထားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အဓိကေကာင္းခဲ့တဲ့ နယ္ပယ္ေတြထဲမွာဆိုရင္ အေသးစားနဲ႔အလတ္စား လုပ္ငန္းေတြ၊ ျပည္တြင္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို တိုးတက္ေအာင္ ေထာက္ပံ့ေပးႏိုင္ခဲ့တာမ်ဳိး၊ ေျပာရရင္ ဒီလုပ္ငန္းေတြ ဘယ္လိုမ်ဳိး စလုပ္ရမလဲ ဆုိတာနဲ႔ ဘယ္လုိမွတ္ပံုတင္ၿပီး ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္ႏိုင္မလဲဆိုတာကို ပံ့ပိုးေပးႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ သံုးႏွစ္အတြင္း ဒါက သိသိသာသာ တုိးတက္လာခဲ့ပါတယ္၊ မႏွစ္တုန္းကဆိုရင္ ျမန္မာဟာ ဒီနယ္ပယ္က႑မွာ ကမၻာ့နံပါတ္၀မ္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲသူေတာင္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ႏွစ္အတြင္း ကမၻာေပၚမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအရွိဆံုးလို႔ ေျပာလို႔ရၿပီး ဒါေၾကာင့္မို႔လည္း ဒီ Doing Business report မွာ ေဖာ္ျပခံရတာပါ၊ ဒါေၾကာင့္ ဒီနယ္ပယ္က႑ေတြမွာ ေကာင္းထားခဲ့တယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ခုႏွစ္အတြင္း တုိးတက္မႈေတြရွိထားခဲ့တဲ့ ဘ႑ာေရးနယ္ပယ္ထဲ ၀င္ေရာက္ပတ္သက္ခြင့္ရရွိမႈပိုင္းမွာလည္း ကြ်န္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ တုိးတက္မႈေတြ ေတြ႕ျမင္ထားရတယ္။ လုပ္ငန္းေတြအေနနဲ႔ ခုလို ဘ႑ာေရးပိုင္းနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္ၿပီး ေငြေတြ ေခ်းယူရတဲ့အပိုင္းမွာ ပိုမိုလြယ္ကူလာတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံက အေသးစားနဲ႔ အလတ္စားလုပ္ငန္းေတြအတြက္ ဒါဟာ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္ပါပဲ၊ ဒါေၾကာင့္ ခုေတြ႕ျမင္ရတာကေတာ့ ေကာင္းတဲ့လကၡဏာရပ္ေတြပါ။

ေနာက္ထပ္လည္း ျမန္မာအစုိးရအေနနဲ႔ ဒီ Doing Business report ကို ဘယ္ေလာက္ အေလးထားသလဲ၊ ဒီအစီရင္ခံစာထဲမွာ ေဖာ္ျပထားတာေတြကို သူတို႔နားလည္ႏိုင္ၿပီး သူတို႔ဘယ္လို အေလးထားလုပ္ေဆာင္သလဲ ဆိုတာနဲ႔ ဘယ္လုိမ်ဳိး တုိးတက္ေအာင္လုပ္မလဲဆိုတဲ့အခ်က္ကလည္း ေနာက္ထပ္ေကာင္းတဲ့ လကၡဏာလို႔ ကြ်န္ေတာ္ထင္ပါတယ္။

Q-  ျပည္သူပိုင္စီးပြားေရးက႑ တုိးတက္ဖို႔ အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ ဘာေတြလုပ္ဖုိ႔လုိပါသလဲ?

World Bank - အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ အေရးတစ္ႀကီးလုပ္ရမွာက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြအတြက္ ၀န္ႀကီးဌာနအားလံုးနဲ႔ တစ္စုတစ္စည္းတည္းပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ စီးပြားေရးက႑တစ္ခုမွာပဲ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အနည္းငယ္ေလာက္ပဲ လုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုရင္ အဓိကတာဝန္ရွိတာက ဝန္ႀကီးဌာန သို႔မဟုတ္ ေအဂ်င္စီမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပုံမွန္အားျဖင့္ေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ အမ်ားအျပား ပါဝင္လုပ္ေဆာင္ၾကရပါတယ္။ လုပ္ငန္းကုမၸဏီတစ္ခုအေနနဲ႔ ၀န္ႀကီးဌာနေတြ ဒါမွမဟုတ္ ေအဂ်င္စီ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္ခ်ိတ္ဆက္ရတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ရဲ႕ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္က ဒီလိုမ်ဳိးခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္မႈေတြအတြက္ အားေကာင္းတဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႕တစ္ခု ရွိထားဖို႔ပါ။ ဒီေနရာမွာ စီးပြားေရးနဲ႔ ကုန္သြယ္မႈတိုးျမင့္ေရးဆုိင္ရာ အထူးလုပ္ငန္းအဖြဲ႕တ္စခုလည္း ထူေထာင္ထားရွိတာေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႕က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ဘယ္လိုမ်ဳိး တုိးတက္ေအာင္လုပ္ႏိုင္မလဲဆိုတာကို သိႏိုင္ဖို႔ ညွိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္တဲ့အဖြဲ႕ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအဖြဲ႕ကို ပိုအားေကာင္းေစဖို႔၊ ပိုၿပီးအဆင့္ျမင့္လယ္ဗယ္တစ္ခုကို ေရာက္ေစဖုိ႔၊ အဆင့္ျမင့္ပုဂၢိဳလ္ေတြ ပါဝင္ႏိုင္ရပါမယ္။ ဒီအခ်က္ကေတာ့ တုိးတက္မႈေတြျဖစ္ထြန္းေစႏုိင္မယ့္ အခ်က္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။
ေနာက္ၿပီး မေလးရွားလုိမ်ဳိး အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြကိုလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၾကည့္ၿပီးေလ့လာလိ႔ု ရပါတယ္။  အဲဒီမွာ Pemuda လို႔ ေခၚတဲ့ အဖြဲ႕တစ္ခုကို ထူေထာင္ၿပီး သူတို႔ေအာင္ျမင္မႈရေနပါတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႕အစည္းကေတာ့ အစိုးရအဖြဲ႕က အဆင့္ျမင့္ပုဂၢိဳလ္ေတြအထိ အစီရင္ခံစာေတြ တင္သြင္းရၿပီး ပူးေပါင္းညွိႏႈိင္းမႈအားေကာင္းတဲ့အဖြဲ႕ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိးအဖြဲ႕အျပင္ အစုိးရအေနနဲ႔ အစိုးရ-ပုဂၢိလိကက႑ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးမႈေတြ လုပ္ဖုိ႔ကလည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ Myanmar Business Forum ကို ထူေထာင္ထားတဲ့အတြက္ ပုဂၢလိက႑အေနနဲ႔ ယင္းကိုအသံုးျပဳၿပီးေတာ့ အစုိးရနဲ႔ ပံုစံတက်ေဆြးေႏြးႏိုင္မယ့္ ထိေရာက္တဲ့နည္းလမ္းတစ္ခုလည္း ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ကၽြန္ေတာ္အႀကံေပးခ်င္တာရွိပါတယ္၊ အဲဒါကေတာ့ အစုိးရအေနနဲ႔ ဒီ ဖိုရမ္ကို ဆက္ၿပီး အသံုးျပဳၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးကို ပိုမိုတိုတးက္ေစႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းတစ္ခုအျဖစ္ ပိုမိုဖန္တီးလုပ္ေဆာင္သြားဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။

Q- အစိုးရရဲ႕ စီးပြားေရးမူ၀ါဒအေပၚ ဘယ္လိုထင္ျမင္ပါသလဲ?

World Bank - ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္၊ ဒါတကယ္ေကာင္းပါတယ္။ ခုခ်ိန္မွာ အစိုးရဟာ ရွင္းလင္းေသခ်ာတဲ့ စီးပြားေရးမူ၀ါဒေတြနဲ႔ ေပၚထြက္လာခဲ့ပါၿပီ၊ ရည္မွန္းခ်က္ထားတဲ့ လုပ္ငန္းနယ္ပယ္ေတြဟာလည္း  မွန္ကန္တယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ သူတို႔အေလးထားတဲ့ နယ္ပယ္က႑ေတြထဲမွာဆိုရင္ စိုက္ပ်ဳိးစီးပြားနဲ႔ လယ္ယာစုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းေတြလိုမ်ဳိး အေရးပါတဲ့နယ္ပယ္ေတြပါသလို ပုဂၢလိက႑အတြက္ စီးပြားေရးးလုပ္ကုိင္ခြင့္လြယ္ကူေစမယ့္ အသိုက္အဝန္းတစ္ခု တိုးတက္ဖန္တီးႏိုင္ေရးလည္း ပါရွိေနပါတယ္။ ဒီမူ၀ါဒမွာ အဓိက အေလးထားတာကေတာ့ လုပ္ငန္းနယ္ပယ္ေတြထဲမွာ တုိးတက္မႈအမွန္တကယ္ရဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာအေနနဲ႔ ကုန္သြယ္မႈပိုင္းကို ၾကည့္ရင္ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံမွာ ကုန္သြယ္မႈပမာဏပုိင္းမွာဆိုရင္ တိုးတက္မႈေတြ ျဖစ္ထြန္းေနသလို သြင္းကုန္ေရာ ပို႔ကုန္မွာပါ တိုးတက္ဖြံ႔ထြားေနလ်က္ရွိပါတယ္။ ခုဆိုရင္ ဆိပ္ကမ္းေတြမွာ ကြန္တိန္နာေတြ ျပည့္က်ပ္လာတာမ်ဳိးေတြျဖစ္ေနသလို  ဒီအေၾကာင္းကိုလည္း ခုႏွစ္ Doing Business report မွာ ေရြးခ်ယ္ေဖာ္ျပခဲ့သလုိ ဒီလို ျပည့္က်ပ္မႈကို ဘယ္လိုမ်ဳိး ေလ်ာ့ခ်ရမလဲဆိုတဲ့အပိုင္းမွာ တုိးတက္မႈေတြ ရွိဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါကို ရွင္းႏိုင္မယ့္နည္းလမ္းကေတာ့ အလိုအေလ်ာက္စနစ္ေတြ သံုးတာ၊ ပိုမိုျမန္ဆန္တဲ့ လက္ခံ အသြင္းအထုတ္ ရွင္းလင္းေရးစနစ္တို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္လည္း နည္းစနစ္ေတြ၊ စီမံခန္႔ခြဲမႈနည္းလမ္းေတြ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းစနစ္ေတြ ရယူရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္၊ အစိုးရအေနနဲ႔ ဒီအပိုင္းကို စၿပီး အေလးထားၾကည့္ရႈေနၿပီျဖစ္သလို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကမၻာ့ဘဏ္အေနနဲ႔လည္း ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းမႈေတြကို ေထာက္ခံအားေပးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။

မဇၩိမ