ကျပားေဆးမ်ား အတြက္ တာ၀န္

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တိုင္းရင္းေဆး ေစ်းကြက္က က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ရွိေနသည္။ (ဓာတ္ပံု − ေက်ာ္ဇင္သန္း)

အေနာက္တုိင္းေဆး၀ါး ေရာေႏွာပါ၀င္ေနသည့္ အနႏၲသုခဆီးခ်ဳိ၊ ေသြးခ်ဳိက်ေဆးကို စင္ကာပူႏုိင္ငံတြင္ေနထုိင္ေသာ အသက္ (၆၀)ႏွစ္ အရြယ္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးသုံးစဲြမိရာမွ ေဆး၏ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးေၾကာင့္ ေဆး႐ုံ၌ ႏွစ္ပတ္ခန္႔ၾကာကုသမႈခံယူခဲ့ရသည္။

ယင္းတုိင္းရင္းေဆး၌ ဆရာ၀န္ၫႊန္ၾကားခ်က္ျဖင့္သာ ေသာက္သုံးရေသာ ဆီးခ်ဳိေဆး (Glibencl -amide) ပါ၀င္ေၾကာင္း စင္ကာပူႏုိင္ငံ က်န္းမာေရးသိပၸံအာဏာပိုင္အဖဲြ႕က ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။

ယင္းေဆးပါ၀င္မႈသည္ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္အလြန္ နိမ့္က်သြားေစျခင္း၊ ေသြးကစဥ့္ကလ်ား ေရာဂါျဖစ္ပြားျခင္း အစရွိသည့္ဆိုးက်ဳိးမ်ား ျဖစ္ေစႏုိင္ေသာေၾကာင့္ သုံးစြဲျခင္းမျပဳရန္ စင္ကာပူက်န္းမာေရး သိပၸံအာဏာပိုင္အဖဲြ႕က သတိေပးထားသည္။

အဆုိပါျဖစ္ရပ္ကို ယခုရက္ပုိင္းအတြင္း စင္ကာပူႏုိင္ငံထုတ္ The Straits Times  သတင္းစာက ေရးသားခဲ့သည္။

တရား၀င္ မွတ္ပုံတင္ထားသည့္ ျမန္မာ့တုိင္းရင္းေဆးတစ္မ်ဳိးတြင္ အေနာက္တုိင္းေဆးေရာေႏွာ ပါ၀င္ေနသည္ကို ျပည္ပက်န္းမာေရးအဖဲြ႕အစည္းက ရွာေဖြေတြ႕ရွိ ခဲ့သည့္ ထိုအျဖစ္အပ်က္၏ေနာက္ တြင္ ေနာက္ဆက္တဲြ ကြင္းဆက္ မ်ားက ျမန္မာျပည္တြင္း တုိင္းရင္းေဆးေစ်းကြက္သို႔ ေရာက္ရွိလာ မည္ျဖစ္သည္။

ယခုကဲ့သုိ႔ အႏၲရာယ္ရွိသည့္ ကျပားေဆးထုတ္လုပ္မႈမ်ားအေပၚ ျပည္တြင္း၌ စိစစ္ၾကပ္မတ္မႈ အားနည္းခ်က္မ်ားကို မီးေမာင္းထိုးျပျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။

အနႏၲသုခ ဆီးခ်ဳိ၊ ေသြးခ်ဳိ က်ေဆးကုိ ထုတ္လုပ္သည့္ ဦးအန္႔တုိင္းရင္းေဆး၀ါးထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းသို႔ ယခုျဖစ္စဥ္အေပၚ မည္သို႔တုံ႔ျပန္ေျပာၾကားလုိပါသလဲဟု ေမးျမန္းရန္ ဖုန္းျဖင့္ ဆက္သြယ္ေသာ္လည္း ျပန္လည္ေျဖၾကားျခင္း မရွိခဲ့ေပ။

‘‘အနႏၲသုခဆုိရင္ တုိင္းရင္းေဆးပညာဦးစီးဌာနမွာ မွတ္ပုံတင္ထားတာပဲေလ။ ေဆး၀ါးထဲမွာ အေရာအေႏွာပါေနရင္ မွတ္ပုံတင္ခြင့္ျပဳထားတဲ့သူမွာလည္း တာ၀န္ရွိေနၿပီ။ တုိင္းရင္းေဆး၀ါးနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ေဆးရဲ႕ေဘးကင္းစိတ္ခ် ရမႈ၊ အာနိသင္ထိေရာက္မႈရွိ၊ မရွိ၊ အရည္အေသြးပိုင္း အဲဒီသုံးခုကို ေဆး၀ါးမွတ္ပုံတင္တဲ့အဖဲြ႕က တာ၀န္ယူရမယ္။ အဲဒီသုံးခုကို တာ၀န္မယူႏုိင္ရင္ သူတုိ႔တာ၀န္ပ်က္ကြက္ၿပီေပါ့’’ ဟု တုိင္းရင္းေဆးပညာဦး စီးဌာန (အၿငိမ္းစား) ၫႊန္ၾကားေရး မွဴးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာ ေအာင္ျမင့္က ဆုိသည္။

တုိင္းရင္းေဆးပညာဦးစီးဌာ န၏ လက္ေအာက္တြင္ သုေတသနႏွင့္ ဖံြ႕ၿဖိဳးေရးဌာနရွိၿပီး အဆုိပါဌာနက ေစ်းကြက္ထဲရွိ ေဆးမ်ားကို လွ်ဳိ႕၀ွက္ေကာက္ယူၿပီး ေဆး၀ါးမ်ား၌ အေရာအေႏွာ ပါ၀င္မႈ ရွိ၊ မရွိ၊ ဓာတုပစၥည္း အသုံးျပဳထား ျခင္းရွိ၊ မရွိ၊ ဗက္တီးရီးယားပိုး၊ ဗုိင္းရပ္စ္ပိုး၊ အင္းစက္ပိုးမ်ား ပါ၀င္ျခင္း ရွိ၊ မရွိ ပုံမွန္စစ္ေဆးရသည္ဟု ၎ကေျပာသည္။

‘‘ဒီလိုစစ္ေဆးေနေပမယ့္ အခုလို ျဖစ္ရပ္ေတြေပၚလာတာက စစ္တဲ့ပစၥည္းကိရိယာ ညံ့ေနလို႔၊ ဒါမွမဟုတ္ ဓာတ္ခဲြစမ္းသပ္ႏုိင္တဲ့ ပစၥည္းေတြ အလုံအေလာက္ မရွိတာလား၊ စစ္တဲ့သူရဲ႕ လုပ္ငန္း ကြၽမ္းက်င္မႈ မရွိတာလား၊ စစ္ေဆးဖို႔ ပ်က္ကြက္တာ၊ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူၿပီး ဒါကိုဟုတ္ပါတယ္လုိ႔ အေျဖထုတ္ေပးလုိက္ရင္ အေပၚကလူႀကီးဘယ္သိမလဲ။ ျဖစ္ႏုိင္ေျခ အေၾကာင္းအခ်က္ေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးပဲ’’ ဟု ေဒါက္တာေအာင္ျမင့္က ဆုိသည္။

ျမန္မာ့တုိင္းရင္းေဆးေလာကတြင္ နာမည္မ်ဳိးစုံျဖင့္ ထုတ္လုပ္ေနသည့္ ေဆး၀ါး အမွတ္တံဆိပ္မ်ားစြာ ရွိေနသည္။ ယင္းအမွတ္တံဆိပ္မ်ားအနက္ စားသုံးသူအတြက္ ေဆး၀ါးက်င့္၀တ္ႏွင့္အညီ ထုတ္လုပ္ေနသည့္ အမွတ္တံဆိပ္မ်ား ရွိေနသကဲ့သို႔ မတရားေလာဘျဖင့္ စားသုံးသူမ်က္ႏွာမၾကည့္ဘဲ ကုိယ္က်ဳိးစီးပြားအတြက္ ထုတ္လုပ္ေနသည့္ အမွတ္တံဆိပ္ ေဆး၀ါးမ်ားစြာလည္း ရွိေနသည္ကုိ က်န္းမာေရးဌာန၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္အခ်ဳိ႕တြင္ ေတြ႕ႏုိင္သည္။

ေဆးေတာ္ႀကီး၊ စံျပည့္ၿဖိဳး၊စိန္လက္မ၊ ေမတၱာရွင္၊ အဆစ္ပုံ စသည့္တုိင္းရင္းေဆးမ်ားတြင္ အေနာက္တုိင္းေဆးမ်ား ေရာေႏွာထုတ္လုပ္ထားသည့္အျပင္ မွတ္ပုံတင္ထားျခင္းမရွိ၍ သုံးစဲြရန္မသင့္ေၾကာင္း က်န္းမာေရးဌာနက ယခုႏွစ္အတြင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ထုိ႔အျပင္ ေစ်းကြက္အတြင္း ျဖန္႔ျဖဴး ေရာင္းခ်ေနေသာ တုိင္းရင္းေဆး၀ါးအျဖစ္ မွတ္ပုံတင္ထားသည့္ ကခ်င္အမွတ္တံဆိပ္အသားေခ်ာ အေရျပားလိမ္းေဆးတြင္ Sali-cylic အက္စစ္တစ္မ်ဳိးပါ၀င္ေနျခင္း၊ ျပည့္ၿဖိဳးအမွတ္တံဆိပ္အဆစ္အျမစ္ေရာင္ ေရာဂါေသာက္ ေဆးမႈန္႔၌ ပါရာစီတေမာပါ၀င္ေနျခင္းကုိ စစ္ေဆးေတြ႕ရွိရ၍ ယင္းေဆး၀ါးႏွစ္မ်ဳိးကို တုိင္းရင္းေဆးမွတ္ပုံတင္သက္တမ္း ထပ္တိုးေပးမည္မဟုတ္ဘဲ တုိင္းရင္းေဆးလိုင္စင္လည္း ႐ုပ္သိမ္းမည္ျဖစ္ေၾကာင္း က်န္းမာေရးဌာနက ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

‘‘သက္ဆုိင္ရာကုိ ကိုယ္ထုတ္လုပ္မယ့္ ေဆး၀ါးေတြတင္စဥ္တုန္းကေတာ့ အမွန္အကန္ေပါ့။ ထုတ္ၿပီး ျဖန္႔ျဖဴးၾကတဲ့ အခါက်ေတာ့ ေဆးေတြက မမွန္မကန္ေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ေဆး၀ါးထုတ္သူနဲ႔ အဓိကပတ္သက္တယ္။ ေဆး၀ါးထုတ္သူတုိင္းက ေဆးဆရာေတြ မဟုတ္ၾကဘူး။ ေဆး၀ါးတစ္ခု ထုတ္လုပ္မယ္ဆုိရင္ ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္ခြင့္လုိင္စင္ရွိရတယ္။ ေဆး၀ါးမွတ္ပုံတင္ရွိရမယ္။ အဲဒီေဆး၀ါးထုတ္လုပ္မႈကို တဆ လုိင္စင္ရထားတဲ့ ႀကီးၾကပ္သူရွိရတယ္’’ ဟု သမားေတာ္ဦးထြန္း၀င္းႏုိင္ (ျမန္မာနန္းတြင္း အေၾကာပညာရွင္) က ဆုိသည္။

ျမန္မာတုိင္းရင္းေဆးအမည္ခံၿပီး အေနာက္တုိင္းေဆး၀ါးမ်ား ေရာေႏွာအသုံးျပဳေနသည့္ မမွန္မကန္ ထုတ္လုပ္ေနသူမ်ားသည္လည္း တုိင္းရင္းေဆးဆရာ အစစ္အမွန္မဟုတ္ေၾကာင္း ၎ကဆုိသည္။

‘‘အဆစ္အျမစ္ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြမွာ ပန္နာဆလုံးတို႔၊ ပါရာစီတေမာေတြထည့္တယ္။ ကာမအားတိုးေဆး၊ သေႏၶတာေဆးနဲ႔ ေအအုိင္ဒီအက္စ္တုိ႔၊ ကင္ဆာေရာဂါေတြ ကုသတဲ့ေနရာမွာလည္း အေနာက္တုိင္းေဆး၀ါးေတြသုံးတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒါေတြကလည္း တိုင္းရင္းေဆးဆရာ အစစ္အမွန္မဟုတ္တဲ့သူေတြမွ သုံးတာပါ။ မမွန္မကန္လုပ္တဲ့သူေတြရွိေနသမွ် တုိင္းရင္းေဆးဆရာ အစစ္အမွန္ေတြကိုလာထိတယ္’’ ဟု တုိင္းရင္းေဆး၀ါးကုသမႈကုိ ႏွစ္ ၂၀ ခန္႔အေတြ႕အႀကံဳရွိသည့္ သမားေတာ္ ဦးထြန္း၀င္းႏုိင္က ေျပာသည္။

လက္ရွိတြင္ တုိင္းရင္းေဆးပညာရွင္အျဖစ္ ေမြးထုတ္ၿပီးသူမွာေထာင္ဂဏန္းခန္႔( ၈,၀၀၀ ခန္႔) ရွိၿပီး ျပည္သူမ်ားက တုိင္းရင္းေဆးပညာရွင္ႏွင့္ တုိင္းရင္းေဆး၀ါးအစစ္အမွန္မ်ားကိုသာ သတိျပဳသုံးစဲြရန္ လိုအပ္သည္ဟု ျမန္မာ့တုိင္းရင္းေဆး အသုိင္းအ၀ိုင္းမွ ပညာရွင္မ်ားက ဆုိသည္။

ယခုကဲ့သို႔ တုိင္းရင္းေဆး၀ါးမ်ားတြင္ အေရာအေႏွာမ်ား ပါ၀င္ေနသည့္ျဖစ္ရပ္မ်ားက တကယ့္အစစ္အမွန္ ထုတ္လုပ္ေနသည့္ တုိင္းရင္းေဆးမ်ားအေပၚ၌ ယုံ ၾကည္မႈ ပ်က္ယြင္းႏုိင္ေၾကာင္း ေဒါက္တာေအာင္ျမင့္က ဆုိသည္။

‘‘အေရာအေႏွာမပါတဲ့ ေဆးစြမ္းေကာင္းေတြ တကယ္ရွိပါတယ္။ အုတ္ေရာေရာ၊ ေက်ာက္ေရာေရာေၾကာင့္ တကယ့္ေဆးစြမ္းေကာင္းေတြ သိကၡာက်တယ္။ အယုံအၾကည္ပ်က္တယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ကလာတဲ့ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြထဲမွာ ပန္နာဆလုံးေတြပါၿပီး မ်က္ႏွာေတြ ေဖာေရာင္ၿပီး ေရာက္လာတဲ့လူနာေတြကို ကိုယ္တုိင္လည္း ေတြ႕ဖူးတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရပ္ေတြေၾကာင့္ တုိင္းရင္းေဆးေလာကလည္း သိကၡာက်တယ္။ က်င့္၀တ္ေဖာက္ဖ်က္ရာက်ၿပီး စားသုံးသူကာကြယ္ေရး ဥပေဒနဲ႔လည္း ၿငိတယ္’’ ဟု ၎က ေျပာၾကားသည္။

မိမိကိုယ္က်ဳိးစီးပြားအတြက္သာၾကည့္ၿပီး ျမန္မာ့တုိင္းရင္းေဆးေလာကကုိ ထိခိုက္ေစႏုိင္သည့္ လုပ္ရပ္မ်ဳိး မလုပ္သင့္ေၾကာင္း ၀တစ္လုံးအမွတ္တံဆိပ္ ႏွလုံးအားေဆးထုတ္လုပ္သည့္ လုပ္ငန္းရွင္ ေဒၚေအးေအးျမတ္က ဆုိသည္။

‘‘ျဖစ္ရပ္တစ္ခုျဖစ္လာတုိင္း တုိင္းရင္းေဆးေလာကကို အနည္းနဲ႔အမ်ား ႐ုိက္ခတ္မႈေတာ့ ရွိမွာပဲ။ နဂိုကတည္းက တုိင္းရင္းေဆးကို အျပစ္ေျပာခ်င္တဲ့သူက်ေတာ့ အျပစ္ေျပာၾကမယ္လို႔ ယူဆတယ္။တျခားေဆးေတြအေပၚလည္းစိတ္ေတြက သို႔ေလာသို႔ေလာ ျဖစ္ကုန္မွာပဲ။ ကိုယ့္ရဲ႕ကိုယ္က်ဳိးစီးပြားကိုပဲ ၾကည့္မယ္၊ ဘယ္သူေသေသ ငေတမာၿပီးေရာဆုိရင္ေတာ့ ျမန္မာ့တုိင္းရင္းေဆးေလာကကို ထိခိုက္ေစမွာ ပဲ’’ဟု ၎ကေျပာသည္။

တုိင္းရင္းေဆးအစစ္အမွန္သည္ သဘာ၀သစ္ဥ၊ သစ္ဖုမ်ားျဖင့္ စနစ္တက်ေဖာ္စပ္ထားျခင္ျဖစ္ၿပီး အေနာက္တုိင္းေဆး၀ါးမ်ား ေရာေႏွာထားျခင္းကုိ တုိင္းရင္းေဆးဟုအသိအမွတ္မျပဳေၾကာင္း၊ လူကိုအႏၲရာယ္ျပဳႏုိင္သည့္ ေဆးမွန္သမွ်ကို ဓာတ္ခဲြစစ္ေဆးၿပီး မသမာမႈျပဳလုပ္ပါက ဥပေဒေၾကာင္းအရ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူရန္လုိအပ္ေၾကာင္း ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးျမင့္ဦးက ဆုိသည္။

‘‘ဒီေဆးက နာမည္ႀကီးေတာ့ ဒီေဆးကိုသိကၡာခ်ခ်င္လုိ႔ ေဆးအတုလုပ္တာ၊ ေရာေႏွာတဲ့ေဆးကို ထုတ္လုပ္လိုက္တာမ်ဳိးလည္း မျဖစ္ဘူးလို႔ေတာ့ မေျပာခ်င္ဘူး။ ေတြးၾကည့္တာပါ။ အဲဒီလိုမဟုတ္ဘဲအနႏၲသုခက အတုအပလုပ္တာ ဆုိရင္ေတာ့ သူနစ္နာမွာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ေစ်းကြက္ထဲမွာ နာမည္ပ်က္ျဖစ္တဲ့ေဆးေတြသိမ္းၿပီး ဓာတ္ခဲြၾကည့္လိုက္ေပါ့။ မွန္မွန္ကန္ကန္ စစ္ဖို႔ေတာ့လိုတယ္။ ေတြ႕ရွိခ်က္ကို သတင္းထုတ္ျပန္ေပးရမယ္။ တကယ္ပဲ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တယ္ဆိုရင္ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူဖို႔လိုတယ္’’ ဟု ၎ကရွင္းျပသည္။

မသမာသည့္ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ေနမႈမ်ားအေပၚ ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ဖမ္းဆီးၿပီး ထိေရာက္သည့္ ဥပေဒမ်ားျဖင့္ အေရးယူရန္လိုအပ္သည္ဟု ေဒါက္တာ ေအာင္ျမင့္က ဆုိသည္။

‘‘တိုင္းရင္းေဆး၀ါး အစစ္ေတြကို အားလည္းေပးတယ္။ အထင္လည္း ႀကီးတယ္။ ဒါေပမဲ့ မသမာတဲ့နည္းနဲ႔ ျပည္သူဒုကၡေရာက္တာမ်ဳိးဆုိရင္ ဘယ္သူ႔ကိုမဆို ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူသင့္ပါတယ္။ အစားအေသာက္နဲ႔ ေဆး၀ါးဥပေဒ၊ တုိင္းရင္းေဆး၀ါးဥပေဒ၊ စားသုံးသူကာကြယ္ေရးဥပေဒေတြနဲ႔ အေရးယူႏုိင္ပါတယ္’’

7day