ဒီရက္ပိုင္းအတြင္း လူေျပာမ်ားေနတဲ ့ .... ေက်ာက္စိမ္း Report အေၾကာင္းကို .... နည္းနည္းေျပာၾကည့္ရေအာင္ ....

ဒီရက္ပိုင္းအတြင္း လူေျပာမ်ားေနတဲ ့ ....
ေက်ာက္စိမ္း Report အေၾကာင္းကို ....
နည္းနည္းေျပာၾကည့္ရေအာင္ .....

ဒီ Report ကို Global Witness အဖြဲ ့က ျပဳစုထုတ္ျပန္တယ္ ...
အဖြဲ ့ရဲ ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ဟာ ....
ပဋိပကၡမ်ား၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ားႏွင့္
သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးေနမႈမ်ား၏ ေနာက္ကြယ္ရွိ
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနမႈမ်ားကုိ ေဖာ္ထုတ္ျပီး
စနစ္ကုိ ေျပာင္းလဲနိူင္ေရးကို ရည္ရြယ္တယ္လို ့ဆိုတယ္ ...

ဒီအဖြဲ ့ဟာ အေမရိကန္နဲ ့ အဂၤလန္မွာ အေျခစိုက္ျပီး ...
နိူင္ငံေပါင္း ၂၇ နိူင္ငံမွာ ...
အလုပ္လုပ္ေနတဲ ့အဖြဲ ့အစည္း ျဖစ္တယ္ ...

သူ ့Report ရဲ ့ေဖာ္ျပခ်က္ေတြအတြက္ ကိုးကားတာက ...
အစိုးရ၀န္ၾကီးဌာန ၊ ေက်ာက္မ်က္ ကုမၸဏီၾကီးေတြက ....
ေပးတဲ ့အခ်က္အလက္ေတြအျပင္ ...
ေျမျပင္မွာ ၂ႏွစ္ၾကာ ေတြ ့ဆံုေမးျမန္းမွဳေတြကို ....
အေျခခံတယ္လို ့ဆိုတယ္ ...

လိုရင္းကို အႏွစ္ခ်ဳပ္ရရင္ေတာ့ ....
အစီရင္ခံစာကေျပာတဲ ့ အခ်က္ ၆ခ်က္ေတြ ့ရတယ္ ....

၁။ ျမန္မာျပည္ရဲ ့ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းဟာ
ပြင့္လင္းျမင္သာမွဳ မရွိဘူး ။

၂။ ဒီလုပ္ငန္းကို စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းေတြ ပိုင္တဲ ့ ကုမၸဏီေတြ
လက္ရွိ အာဏာရပါတီက ပုဂၢိဳလ္အခ်ိဳ ့ပိုင္တဲ ့ ကုမၸဏီေတြ
တပ္မေတာ္ပိုင္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပိုင္လီမီတက္
ခရုိနီကုမၸဏီ အုပ္စုၾကီးေတြ
တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ ့ပိုင္ ကုမၸဏီေတြ
ဒါေတြက လက္၀ါးၾကီးအုပ္ထားတယ္ ....

၃။ ေက်ာက္မ်က္လုပ္ကြက္ ခ်ေပးရာမွာနဲ ့ ေရာင္းခ်ရာမွာ
အခြန္ကိစၥေတြမွာ မသမာမွဳေတြ ရွိေနတယ္ ....

၄။ ေက်ာက္မ်က္ဥပေဒမွာ ...
ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနတယ္...

၅။ ေက်ာက္မ်က္ကုမၸဏီေတြဟာ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ရာမွာ ....
သူ ့လုပ္ထံုးလုပ္နည္း စည္းကမ္းေတြနဲ ့ ညီညြတ္ျခင္း မရွိဘူး ...

၆။ ေက်ာက္စိမ္းကရတဲ ့ အက်ိဳးအျမတ္ေတြဟာ ....
ေဒသခံျပည္သူေတြ အက်ိဳးခံစားခြင့္ ....
မရွိသေလာက္ ျဖစ္ေနတယ္ ...
ဒီအခ်က္ေတြက အဓိက ျဖစ္တယ္ ...

အစီရင္ခံစာက ....
အစိုးရကို အၾကံျပဳတဲ ့ ....
အခ်က္ ၁၅ခ်က္ ေတြ ့ရတယ္ ...
==================
၁၅ခ်က္ကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေျပာရရင္ ...

၁။ ဒီေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းကို လုပ္ေနတဲ ့
အဖြဲ ့အားလံုး ရဲ ့အခ်က္အလက္ေတြ
ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္မွဳဆိုင္ရာ ကိန္းဂဏန္းအခ်က္အလက္ေတြ
အျမတ္ေငြ ၊ အခြန္ေငြ စတာေတြကို
ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ အေသးစိတ္ထုတ္ျပန္ဖို ့ ....

၂။ ေက်ာက္စိမ္းနဲ ့ပတ္သက္တဲ ့တည္ဆဲ ဥပေဒေတြကို
ျပန္လည္သံုးသပ္ဖို ့ ျပင္ဆင္ဖို ့ ...

၃။အက်င့္ပ်က္ ျခစားမွဳနဲ ့ ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္မွဳေတြကို
ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူဖို ့ ...

၄။ ေဒသခံျပည္သူေတြနဲ ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အတြက္
ထိထိေရာက္ေရာက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ဖို ့
တို ့ျဖစ္တယ္ ...

အလွဴရွင္ အစိုးရမ်ား၊ ႏုိင္ငံတကာဘ႑ာေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား နဲ ့
အစိုးရ ရဲ ့ အျခားလုပ္ငန္းဖက္မ်ားအတြက္
အၾကံျပဳခ်က္ ၄ခ်က္ေတြ ့ရတယ္ ...
======================
၁။ ေက်ာက္စိမ္းက႑ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္
အစိုးရကို ေငြေၾကးနဲ ့ အျခားအကူအညီေတြေပးဖို ့ ...
ပိတ္ဆို ့မွဳေတြကို ဖယ္ရွားေပးဖို ့ ...

၂။ သမၼတဦးသိန္းစိန္လက္ထက္မွာ ...
ေလာင္စာဆီ၊သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ နဲ ့
သတၱဳတြင္း တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကုိ ဖြင့္ေပးဖို ့အတြက္ ...
ႏုိင္ငံတကာက အသိအမွတ္ျပဳ ထားတဲ ့ ....
သဘာဝ သယံဇာတအရင္းအျမစ္မ်ား ထုတ္ယူမႈဆုိင္ရာ
ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ေဖာ္ေဆာင္ေရး အစီအစဥ္ ...
(EITI) တြင္ ပါဝင္ဖို ့ လက္မွတ္ ထုိးလိုက္တယ္ ...

ဒီ EITI ကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္ဖို ့....
သဘာဝသယံဇာတ စီမံခန္႔ခြဲေရးမွာ
EITI ရဲ ့စည္းမ်ဥ္းေတြကို ဥပေဒထဲ ထည့္သြင္းနိုင္ဖို ့ ...
အစိုးရက ၾကိဳးပမ္းေနတာကို နည္းပညာ အကူအညီေပးဖို ့ ...

၃။ ေက်ာက္စိမ္းႏွင့္ အျခားသယံဇာတ ပစၥည္းမ်ား ပိုင္ဆိုင္မႈ၊
စီမံခန္႔ခြဲေရး ၊ ၀င္ေငြခြဲေ၀ျခင္း အစီအမံသစ္ေတြအတြက္
အစိုးရ၊ KIA/KIO နဲ ့ ကခ်င္အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းေတြကို ....
နည္းပညာ အကူအညီေပးဖို ့ ....

၄။ သဘာဝသယံဇာတမ်ား စီမံခန္႔ခြဲေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းေနတဲ ့ ...
အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ....
ေငြေၾကး နဲ ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အားေပးကူညီမႈေတြ လုပ္ေပးဖို ့ ...
ဒီ ေလးခ်က္ ျဖစ္တယ္ ...

KIA / KIO အတြက္ အၾကံျပဳခ်က္ ၃ ခ်က္ေတြ ့ရတယ္ ...
==============================
၁။ KIA/KIO ရဲ ့အခြန္စနစ္ ...
အသံုးစရိတ္ ႏွင့္ ၾကီးၾကပ္မႈ ....
အေသးစိ္တ္အေၾကာင္းအရာမ်ား အပါအဝင္ ...
EITI ရဲ ့ လုပ္ငန္းစဥ္ နဲ ့ အညီ ....
KIA/KIO အာဏာပိုင္မ်ား ရဲ ့....
ေက်ာက္စိမ္းက႑ စီမံခန္႔ခြဲမႈဆိုင္ရာ
အခ်က္အလက္ေတြကို ထုတ္ျပန္ေပးဖို ့ ...

၂။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာရွိတဲ ့
အရပ္ဖက္အဖြဲ ့အစည္းေတြရဲ ့အၾကံဥာဏ္နဲ ့အတူ ...
ကခ်င္ျပည္နယ္အေနနဲ ့ ေက်ာက္စိမ္းက႑ကို ...
မည္သို႔ စီမံခန္ ့ခြဲမည္ဆိုတဲ ့ မူဝါဒ အဆိုျပဳခ်က္ေတြ ေရးဆြဲဖို ့ ...

၃။ KIA/KIO အရာရွိမ်ား ပါဝင္ပတ္သက္ေနတဲ ့ ...
ေက်ာက္စိမ္းႏွင့္ ပတ္သက္တဲ ့ ....
အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈေတြကို စစ္ေဆးအေရးယူဖို ့ ....

ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရး နဲ ့ေရာင္းဝယ္ေရးကုမၸဏီေတြ အတြက္
အၾကံျပဳခ်က္ သံုးခ်က္ေတြ ့ရတယ္ ....
======================
ခ်ဳပ္ေျပာရရင္ EITI ရဲ ့စည္းမ်ဥ္းေတြနဲ ့အညီ ....
နိူင္ငံတကာဥပေဒေတြ နိူင္ငံတကာစံညႊန္းေတြနဲ ့အညီ ...
လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္သြားဖို ့ ....
ကုမၸဏီရဲ ့ အခ်က္အလက္ နဲ ့ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မွဳေတြ ...
အျမတ္ေငြ ၊ အခြန္ေငြေတြကို ....
ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ထုတ္ျပန္ေၾကျငာဖို ့ျဖစ္တယ္ ....

နိုင္ငံတကာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားအတြက္ ....
အခ်က္ ႏွစ္ခ်က္ အၾကံျပဳတယ္ ....
=====================
ခ်ဳပ္ေျပာရရင္ ကိုယ္နဲ ့တြဲလုပ္မယ့္ ကုမၸဏီအေၾကာင္းကို ....
ေသခ်ာစံုစမ္းျပီး သူ ့ေနာက္ေၾကာင္းကို ....
ပြင့္လင္းစြာ ထုတ္ျပန္ေၾကျငာထားဖို ့ျဖစ္တယ္ ...

==============================
အစီရင္ခံစာ နဲ ့ပတ္သက္ျပီး ...
လူအေတာ္မ်ားမ်ား ...
သတိမမူမိတဲ ့ အခ်က္တစ္ခုရွိတယ္ ...

အဲဒါကေတာ့ ...
ဒီအစီရင္ခံစာ ထြက္ေပၚလာဖို ့ ...
ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရက ...
အျပည့္အ၀ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ ...
ကူညီခဲ့တယ္ ဆိုတဲ ့အခ်က္ပဲ ...

ဘာလို ့လဲဆိုေတာ့ ...
အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္တဲ ့ အခမ္းအနားကို ...
ရန္ကုန္ျမိဳ ့မွာ က်င္းပတယ္ ....

အစီရင္ခံစာရဲ ့ ပထမဆံုးစာမ်က္ႏွာ ....
ေက်းဇူးတင္လႊာမွာကို ....
အခ်က္အလက္မ်ားေပးအပ္ၿပီး ...
အကူအညီမ်ား ေပးခဲ့သည့္ ....
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာန....
ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္ရတနာ ေရာင္း၀ယ္ေရးလုပ္ငန္းႏွင့္ ...
ျမန္မာႏုိင္ငံ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္းကုိ ....
ကြၽႏ္ုပ္တုိ႔ ေက်းဇူး အထူးတင္ရွိပါသည္။

ထုိ႔အျပင္ ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းအေပၚ ....
၎တုိ႔၏ အျမင္မ်ားႏွင့္ အခ်က္အလက္မ်ား မွ်ေဝရန္ ...
အခ်ိန္ေပးခဲ့ၾကေသာ ကုမၸဏီမ်ားကုိလည္း ...
ေက်းဇူးတင္ရွိပါသည္။

ထုိကုမၸဏီမ်ားတြင္ ကုမၸဏီႀကီးမ်ားျဖစ္ေသာ ...
ျမန္မာ့စီးပြားေရးဦးပုိင္လီမိတက္...
ထူးအုပ္စု၊ ကေမၻာဇ ၊ မက္စ္ျမန္မာ ...
ျမန္မာတေကာင္းႏွင့္ ပတၱျမားနဂါးအုပ္စုတုိ႔အျပင္ ...
ဖားကန္႔တြင္ အေျခစုိက္ေသာ ...
သတၱဳတြင္းတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းကုိ ....
တစ္ႏုိင္တစ္ပုိင္ လုပ္ကုိင္ၾကသူမ်ားလည္း ပါဝင္ပါသည္လို ့ ...
အတိအလင္း ေဖာ္ျပထားတယ္ ...

ေဘာမတယ္ထင္လဲ မတတ္နိူင္ဘူး ...
သူ ့အစီရင္ခံစာမွာ ပါတာကို ေထာက္ျပတာ ...

ေျပာင္းလဲ ေနပါျပီ ....
ေျပာင္းလဲတာ ေႏွးေနရင္ ...
သက္ဆိုင္သူ တာ၀န္ရွိသူေတြကို ...
လႊတ္ေတာ္က ေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠဌေတြက ...
လႊတ္ေတာ္ကို ေခၚၾကားနာပါ ... စစ္ေဆးပါ ...
တြန္းအားေပးပါ ...ဖိအားေပးပါ ...
ေတြ ့ရွိခ်က္ေတြကို ျပည္သူကို ထုတ္ျပန္ေပးပါ ...

စစ္အာဏာရွင္ စနစ္မွာ ...
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ ၊ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာ နဲ ့ ...
တရားစီရင္ေရး အာဏာတို ့ကို ...
တစ္ေပါင္းတည္း စုကိုင္လို ့ ...
ဒီလို မသမာမွဳေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္ ...

အခု အာဏာသံုးရပ္ဟာ သီးျခားျဖစ္ေနျပီ ...
သို ့ေသာ္ အာဏာရွင္စနစ္တုန္းက ....
မသမာမွဳေတြဟာ ...
အရွိန္မသပ္နိူင္ ရွိေနၾကဆဲပဲ .....

လႊတ္ေတာ္ၾကီးတစ္ခုလံုး ရွိေနရက္နဲ ့ ...
အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ ကိုယ္တိုင္ ...
လႊတ္ေတာ္ထဲက ...
တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးေကာ္မတီ ဥကၠဌ ျဖစ္ေနရက္နဲ ့ ...
အစိုးရရဲ ့ ဒီလို အားနည္းခ်က္ေတြကို ....
Check & Balance မလုပ္နိူင္ေသးတဲ ့ ကိစၥဟာ ...
တိုင္းျပည္အတြက္ အေတာ္ဂြက်တယ္ ...

ေျပာင္းလဲခ်ိန္တန္ျပီ ...
အဲဒီထဲမွာ ေရးရာေကာ္မတီ ဥကၠဌေတြ ...
အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ကိုယ္တိုင္လဲ ပါတယ္ ...

( ရဲမိုး )

Ye Moe