အႏၱရာယ္ရွိေသာ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါ

အႏၱရာယ္ရွိေသာ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါသည္ virus ပိုး Rabies virus , Lyssavirus genus of the Rhabdoviridae family ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အလြန္ေၾကာက္စရာေကာင္းေသာ ေရာဂါ ျဖစ္သည္။ ေခြးရူးေရာဂါပိုးသည္ ေခြး၏သြားရည္မွတဆင့္ လူ၏ကိုယ္ထဲသို. ၀င္သြား ျပီး၊ ဥိးေနွာက္နွင့္ အာရံု ေၾကာထဲ ေရာက္သြား ျပီး အသက္ဆံုးရွုံးနိုင္သည္။ ေခြးကိုက္ခံရ ျခင္း အျပင္၊ ေခြး ကလ်ွာ ျဖင့္ ရက္ ျခင္း၊ လူ၏အေရျပား အပြန္းအပဲ့သို . ေခြးသြားရည္ ထိျခင္းတို.ေၾကာင့္လည္း ကူးစက္ႏုိင္သည္။ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား အကိုက္ခံရျပီး ၉ ရက္ မွ လ အေတာ္ၾကာထိ ေရာဂါ မျပဘဲ ရွိနိုင္ သည္။ အကိုက္ခံရ ေသာ အ နာ ၾကီး ျခင္ း၊ မ်ားျခင္း၊ ဦးေခါင္း နွင့္ လည္ ပင္း တ ၀ိုက္တြင္ ကိုက္ခံရ ပါ က ေ၇ာဂါ လကၡဏာ ျမန္ျမန္ ျပတတ္သည္။ ေခြး ရူးျပန္ေရာဂါ စ ျဖစ္လာပါ က ၊ ဖ်ားျခင္း၊ ေခြးကိုက္ခံရေသာ ေနရာတ၀ိုက္တြင္ နာ ျပီး ထံုက်င္ျခင္း ၊ စတင္ခံစားရမည္။ ထို.ေနာက္ စိတ္လႈပ္ရွား ဂဏာ မျငိမ္ ျဖစ္ လာမည္။ ထင္ရွားေသာ လကၡဏာမွာ ေရဆာေသာ္လည္း ေရလံုး၀ မေသာက္နိုင္ဘဲ ေရကိုအလြန္ေၾကာက္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ စိတ္ ဂေရာက္ကယက္ျဖစ္ျခင္း၊ တကယ္မရွိေသာ အရာမ်ား ကို ျမင္ေယာင္လာျခင္း ၊ အရူး လိုေအာ္ဟစ္ေနျခင္း၊ ပံုမွန္ လူစိတ္မရွိေတာ့ျခင္း ၊ သတိမရွိေတာ့ျခင္း။ အသိစိတ္ ၀င္လိုက္ေျပာက္လိုက္ ျဖစ္ျခင္း၊ စေသာေ၀ဒနာ မ်ားခံစားရျပီး ၊ ၁ ပတ္ - ၁၀ ရက္အၾကာ တြင္ ေသဆံုးရေပမည္။ ေခြး ရူးျပန္ေရာဂါ စျဖစ္လွ်င္ ကုသေဆး မရွိပါ။ ေခြး ရူးျပန္ေရာဂါ စျဖစ္ပါက အသက္မေသေသာလူ အလြန္ ရွားပါးပါသည္။ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါ ကာကြယ္ျခင္း ( ၁) ေခြး ကိုက္မခံရခင္ ကာကြယ္ျခင္း ေခြးကိုက္မခံရေအာင္ေနျခင္း၊ ေခြးကို လက္ပြန္းတတီး မေနျခင္း ၊ အိမ္ေမြးေခြးကို ကာကြယ္ေဆး ထိုးထား ျခင္း ၊ မိမိတြင္ေခြး ကိုက္ခံရ နိုင္ေသာ အေျခေနရွိပါက ၾကိဳ တင္ ကာကြယ္ေဆးထိုးထာျခင္း ( အေရျပားေအာက္ သို.မဟုတ္ အသားေဆး ၄ ပတ္ျခား ၂ ၾကိမ္ ) (၂) ေခြးကိုက္ခံရျပီး မွ ေခြးရူးျပန္ေရာဂါ မျဖစ္ရန္ ကာကြယ္ျခင္း ဆရာ၀န္ အျမန္ျပရန္ လိုသည္။ ဆရာ၀န္ မွ အနာကို လိုအပ္ သလိုေဆးေၾကာ ေပးမည္။ antirabies antiserum ျဖင့္ လူအေလးခ်ိန္ ေပၚ မူတည္ ျပီးေဆးပမာဏ တြက္ခ်က္ကာ တ၀က္ကို အနာတ၀ိုက္ စိမ့္၀င္ေအာင္ လုပ္ေပးျပီး ၊ က်န္တ၀က္ကို အသားေဆး ထိုးေပးမည္။ Human diploid cell strain vaccine ေခြး ရူးျပန္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးကို Day 0 ,3 ,7 ,14 , 30 ,90 တို.တြင္ အသားေဆးထိုးရမည္။ ( ခ်က္ မွာမထိုးပါ) ။ လက္ေမာင္း၊ တင္ပါးမွာထိုးနိုင္သည္။ မွတ္ခ်က္ ။ ။ ေခြးကိုက္ခံရျပီးမွ ထိုးေသာကာကြယ္ေဆးသည္ အျမန္ဆံုးထိုးနိုင္ေလ ေဆးအာနိသင္ အျပည့္အ၀ ရေလျဖစ္သည္။ ေနွာင့္ေႏွးျခင္း ၊ ေခြးရူး မရူး ေစာင့္ၾကည့္ေနျခင္း ျဖင့္ေဆးထိုးေနာက္က် ပါက ၊ေဆး၏ကာကြယ္မႈ စြမ္းအင္ေလ်ာ့ နဲ ပါသည္။ ကိုက္ေသာေခြး ကိုသတ္ပစ္ျခင္းသည္လည္း လြဲမွားေသာ အယူ အဆျဖစ္သည္။ ေခြးေသ သြားလ်င္ လူမွာေခြးရူး မျပန္ေတာ့မွာ မဟုတ္ပါ Negri Bodies ေခၚ including bodies တမ်ိဳးကို ေခြးရူး၏ ဦးေနွာက္ထဲတြင္ ေတြ.နိုင္ေသာ္လည္း ၊ စမ္းသပ္အေျဖေစာင့္ေနျခင္းျဖင့္ ၊ အခ်ိန္ေနွာင့္ေနွးနိုင္သျဖင့္ ကာကြယ္ေဆး အျမန္ ထိုးတာ အေကာင္းဆံူျဖစ္ သည္။ ကိုက္ေသာေခြး က ေခြးရူးမဟုတ္ဆိုကာ ေဆးမထိုးဘဲ မေနသင့္ပါ။ ယဥ္ယဥ္ေလးရူးေန တတ္ပါသည္။ ေခြးရူူး မဟုတ္ေလာက္ပါဘူးဟု၊ တခ်က္ေပါ့ဆပါက အသက္နွင့္ ရင္းရတတ္ပါသည္။ Credit to ေဒါက္တာဆု(ေဆးပညာဒါန)