IS အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း

IS အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း

အီရတ္ႏွင့္ဆီးရီးယားတို႔မွ အစၥလာမ္မစ္ ႏုိင္ငံေတာ္ သို႕ IS အဖြဲ႔လို႕လူသိမ်ားတဲ့ အစၥလာမ္မစ္ ဂ်ီဟတ္ လက္နက္ကိုင္အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔ဟာ အီရတ္ႏွင့္ဆီးရီးယားႏိုင္ငံကို အေျချပဳဳျပီး လႈပ္ရွားလ်က္ရွိတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ IS အဖြဲ႔ဟာ မိမိတို႕ကိုယ္ကို အစၥလာမ္မစ္ ႏိုင္ငံေတာ္ သို႔ ကာလီဖိတ္ ႏုိင္ငံေတာ္အျဖစ္ ေၾကျငာခဲ့ျပီး IS အဖြဲ႕ကို ဆြန္နီ မြတ္ဆလင္ မ်ားျဖင့္ဖြဲ႕စည္းထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ ISအဖြဲ႕ဟာ ဆီးရီးယားႏွင့္ အီရတ္ရွိလူဦးေရ ၁၀ သန္းခန္႔ ေနထိုင္ လ်က္ရွိေသာ နယ္ေျမမ်ားကို သိမ္းပိုက္ စိုးမိုးထားႏုိင္ျပီး လစ္ဗ်ား ႏိုင္ဂ်ီးရီးယား အာဖကန္ တို႔ရွိ နယ္ေျမ အနည္းငယ္ကို လည္းထိမ္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္ျပီျဖစ္ပါတယ္။IS အဖြဲ႕၏ကြန္ယက္မ်ားဟာ ကမာၻအႏွံပ်ံႏွံလ်က္ရွိျပီး ေျမာက္အာဖရိကႏွင့္ အာရွေတာင္ပိုင္းတို႕အပါအဝင္ျဖစ္ပါသည္။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၂၉ ရက္မွာ IS အဖြဲ႕သည္ ၄င္းတို႔ဟာ ကမာၻ လံုးဆိုင္ရာ ကာလီဖိတ္ႏုိင္ငံေတာ္ ျဖစ္သည္ဟုေၾကျငာခဲ့ျပီး IS အဖြဲ႕၏ေခါင္းေဆာင္ Abu Bakr al.Baghdadi ဟာ ကာလီဖိတ္ ႏုိင္ငံေတာ္၏ အၾကီးအကဲ ကာလစ္ အျဖစ္ခံယူခဲ့ပါတယ္။ကာလီဖိတ္ ႏုိင္ငံေတာ္အျဖစ္ေၾကျငာျပီးေနာက္ ၄င္းဟာ ဘာသာေရး ႏိုင္ငံေရး ႏွင့္ စစ္ေရး လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကို မြတ္ဆလင္ကမာၻတြင္ ရယူႏိုင္မည္လို႔ ေမ်ွာ္လင့္ခဲ့ပါသည္။ ဒါ့အျပင္ အစၥလာမ္ အၾကီးအကဲမ်ား အစုအဖြဲ႕မ်ား ႏုိင္ငံမ်ား အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္ျပီး ၄င္းတို႕၏အာဏာကို ကာလီဖိတ္ႏိုင္ငံေတာ္မွ ရယူ ကာ လႊမ္းမိုး ခ်ဳပ္ကိုင္ ႏိုင္ မည္ဟုယူဆခဲ့ပါသည္။

အေမရိကန္အစိုးရဟာ IS အဖြဲ႔၏လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ာႏွင့္ စစ္ရာဇဝတ္မႈမ်ားကို အေရးယူရန္အတြက္ အစည္းအေဝးေခၚခဲ့ျပီး
Amnesty International အဖြဲ႕ကလည္း IS အဖြဲ႔၏ သမိုင္းတြင္ေလာက္ေအာင္ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈမ်ားအေၾကာင္း ကိုအစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။ထို႔ေနာက္မွာ ေတာ့ ကုလသမဂၢမွ IS အအဖြဲ႕ကုိ အၾကမ္းဖက္သမား မ်ားအျဖစ္ သတ္ မွတ္ခဲ့ျပီး ဥေရာပသမဂၢ အဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံမ်ား အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အိႏၲိယ အင္ဒိုနီးရွား တူရကီ ေဆာ္ဒီအာေရဘီးယား ႏွင့္ဆီးရီးယားပါအဝင္ႏိုင္ငံေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္မွ IS အဖြဲ႕အေပၚ တိုက္ရိုက္စစ္ေရး အရျဖစ္ေစ အျခားနည္းလမ္းျဖင့္ျဖစ္ေစဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္က်ရန္ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါေတာ့သည္။

IS အဖြဲ႕ကို ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ တြင္ Jama' at al-Tawhid wa-Jihad အျဖစ္စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ျပီး ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ al-Qaeda အဖြဲ႕လက္ေအာင္သို႕ခိုလႈံခဲ့ပါသည္။၄င္းအဖြဲ႔ဟာ အီရတ္ႏိုင္ငံကို အေနာက္အုပ္စုႏွင့္ အေမရိကန္တို႔က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့ ၂၀၀၃ မတ္လ ေနာက္ပိုင္းတြင္ေပၚေပါက္လာေသာ အီရတ္ ပုန္ကန္မႈတြင္ပါဝင္ခဲ့ပါသည္။၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလမွာေတာ့ Kama' at al-Tawhid wa-Jihad အဖြဲ႕ဟာ အျခားဆြန္နီ သူပုန္အုပ္စုမ်ားႏွင့္ပူးေပါင္းျပီး Mujahideen Shura အစည္းအရံုးအျဖစ္ေျပာင္းလဲဖြဲ႕စည္းခဳ့ပါတယ္။ထိုအဖြဲ႕ဟာ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာ အီရတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ IS အဖြဲ႕ ISI(Islamic State of Iraq) အျဖစ္အတိအလင္းေၾကျငာခဲ့ပါသည္။

မတ္လ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာစတင္ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဆီးရီးယားျပည္တြင္းစစ္အျပီးမွာေတာ့ ISI အဖြဲ႕ဟာ al-Baghdadi၏ေခါင္းေဆာင္မႈႏွင့္ ၾသဂုတ္လ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ ၄င္းတို႔၏ ၾသဇာခံပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ဆီးရီးယားႏိုင္ငံသို႔ေစလႊတ္ခဳ့ပါသည္။ထိုပုဂၢိဳလ္မ်ားဟာ မိမိတို႕ကိုယ္ကို Jabhat an-Nuṣrah li-Ahli ash-Shām( al-Nusra Front)အျဖစ္ေခၚတြင္ေစခဲ့ျပီး ဆြန္နီအမ်ားစုေနထိုင္ရာ of Ar-Raqqah, Idlib Deir ez-Zor ,Aleppo ေဒသတ႔ိုမွာ ေျခကုပ္ယူခဲ့ပါသည္။

၂၀၁၃ ဧပရယ္လမွာ အီရတ္ IS အဖြဲ႕ရဲ႕ေခါင္းေဆာင္ al-Baghdadi က al-Nusra Front အဖြဲ႕နဲ႕ျပန္လည္ပူးေပါင္းျပီး အီရတ္ႏွင့္ေျမထဲပင္လည္အေရွ႕ပိုင္းရွိ အစၥလာမ္ႏိုင္ငံေတာ္(Islamic State of Iraq and Levant)လို႔ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။ဒါေပမဲ့ al-Nusra Front နဲ႕ al-Qaedaအဖြဲ႕ရဲ႕ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္တဲ့ Abu Mohammad al-Julani ႏွင့္ Ayman al-Zawahiri တို႔ကေတာ့ထိုေၾကျငာခ်က္ကို လက္မခံႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ တင္းမာမႈေတြျဖစ္ျပီး ရွစ္လအၾကာ ၂၀၁၄ ေဖေဖာ္ဝါရီလ သံုးရက္ေန႔မွာ al-Qaeda အဖြဲ႕က IS အဖြဲ႕ကို မိမိတို႔ကို မတိုင္ပင္ဘဲ လုပ္ခ်င္ရာလုပ္ျခင္း နာမည္ဆိုးျဖင့္ေက်ာ္ၾကားျခင္းတို႕ေၾကာင့္ အဆက္အသြယ္ျဖတ္ခဲ့ပါေတာ့သည္။

ဆီးရီးယားမွာေတာ့ IS အဖြဲ႕ဟာ ဆီးရီးယားအစိုးရေရာ သူပုန္မ်ားကိုပါ ဆီးရီးယားျပည္တြင္းစစ္အတြင္းတိုက္ခိုက္မႈကို ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ေနခဲ့ပါတယ္။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္အေစာပိုင္း ပုန္ကန္မႈအျပီး အီရတ္အစိုးရဟာ အီရတ္အေနာက္ပိုင္းရွိ အဓိကျမိဳ႕ၾကီးေတြကို လက္လႊတ္လိုက္ရျပီးေနာက္ IS အဖြဲ႕ ဟာလူသိမ်ားလာပါေတာ့တယ္။အေမရိကန္ ရဲ႕ စစ္တပ္ေတြ အီရတ္မွ ဆုတ္ခြာခဲ့ျပီးေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အီရတ္ ႏိုင္ငံရဲ႕ နယ္ေျမအေျမာက္အမ်ားဟာ IS တို႔ ထပ္မံသိမ္းပိုက္ျခင္းကို ခံခဲ့ရျပန္ပါတယ္။

IS အဖြဲ႕ဟာ ဝါဒျဖန္႔ျခင္းကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ျပဳလုပ္လ်က္ရွိျပီး စစ္သားမ်ား သတင္းေထာက္မ်ား အရပ္သားမ်ား အလုပ္ သမားမ်ားကို ေခါင္းျဖတ္၍ ကြပ္မ်က္ ေသာ ဗီဒယိုမ်ားကို လူမႈကြန္ယက္ မ်ားႏွင့္ ဝက္ဆိုက္ မ်ားေပၚတင္ေလ့ရွိပါတယ္။ကမာၻတစ္ဝွမ္းရွိ မြတ္ဆလင္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွ IS မ်ာ၏ အေတြးအေခၚမ်ားႏွင့္ အျပဳအမူမ်ားကို ရႈံဳ ခ်လ်က္ ရွိပါသည္။
IS အဖြဲ႕ ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၏ သင္ၾကားခ်က္မ်ား တရားမ်ားမဟုတ္ဘဲ စစ္မွန္ေသာ အစၥလာမ္ လူမႈအဖြဲ႕ အစည္းမွ စြန္႔ခြာ ေသာလမ္းစဥ္ကို ေလ်ာက္လွမ္းေနသူမ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္းျငင္းဆိုထားပါသည္။IS အဖြဲ႕၏ ကာလီဖိတ္ ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေထာင္မည္ဟူေသာအဆို ကို  ကုလသမဂၢ ေနတိုး အစိုးရအဖြဲ႕ေပါင္းမ်ာစြာ ႏွင့္ အစၥလာမ္ ကမာၻတို႔မွလည္း ကန္႔ကြက္ ရႈံ႕ခ်လ်က္ရွိေၾကာင္းသိရပါသည္။