စစ္ေဘးေရွာင္သူေတြကို မေမ့ဖို႔ ေဒၚစု တိုက္တြန္းခ်က္ HRW ေထာက္ခံ

ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ ၂၁ ရာစု ပင္လုံမွာ ေဒၚစု အဖြင့္အမွာစကား ေျပာၾကားစဥ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာရွိေနတဲ့ စစ္ေဘးေရွာင္ ဒုကၡသည္ေတြကုိ ေမ့မထားသင့္ေၾကာင္း သမုိင္း၀င္ ၂၁ ရာစု ပင္လုံ ညီလာခံ အဖြင့္မိန္႔ခြန္းအတြင္း ႏုိင္ငံေတာ္၏အတုိင္ပင္ခံပုဂၢဳိလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ေတြမွာ စစ္ေဘးဒဏ္ေတြေၾကာင့္ ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနၾကရတဲ့ IDP ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အေရးအႀကီးဆုံး အခ်က္ထဲမွာ ပါ၀င္ေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ကလည္း ေျပာပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က စုစည္း တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ၾသဂုတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔မွာ စတင္တဲ့ ၅ ရက္ၾကာ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ ၂၁ ရာစု ပင္လုံ အဖြင့္မိန္႔ခြန္းမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က စစ္ေဘးေရွာင္ ဒုကၡသည္ေတြအေရးကုိ ေမ့မထားၾကဖုိ႔ ညီလာခံကုိ တက္ေရာက္လာတဲ့ ကုိယ္စားလွယ္ေတြကုိေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“အခုဆုိရင္ တႏုိင္ငံလုံးမွာ ရွိေနၾကတဲ့ က်မတုိ႔ရဲ႕ ႏုိင္ငံသူ၊ ႏုိင္ငံသားေတြ အားလုံးဟာ စုိးရိမ္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားနဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကပါၿပီ။ မၿငိမ္းခ်မ္းေသးတဲ့ နယ္ေျမေဒသေတြမွာ ရွိေနတဲ့ က်မတုိ႔ရဲ႕ တုိင္းရင္းသား၊ တုိင္းရင္းသူေတြဟာလည္း က်မတုိ႔ရဲ႕ ညီလာခံႀကီး ဘယ္လုိ ျဖစ္လာမလဲဆုိတာကုိ အားကုိးတႀကီး ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ေဘးေရွာင္ဘုိ႔ ဟုိဟုိဒီဒီ ေျပးလႊားေနၾကရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြထဲမွာ အရြယ္အမ်ဳိးမ်ဳိး ပါေနပါတယ္။ သူတုိ႔အားလုံးရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ေမွးမွိန္ အားေပ်ာ့ေနတာ ၾကာခဲ့ပါၿပီ။ ဒီတခါေတာ့ ဘယ္လုိမ်ား ျဖစ္လာမလဲ ဆုိတာကုိလဲ မ၀ံ့မရဲနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ဒုကၡေတြကုိ က်မတုိ႔တေတြ ေမ့လုိ႔ မျဖစ္ပါဘူး။”
IDP - လုိ႔ ေခၚတဲ့ ျပည္တြင္းမွာ ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးၾကရသူေတြကုိ မၾကာခန ဒုကၡသည္ေတြအျဖစ္ မွားယြင္းစြာ ေခၚဆုိေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီလူေတြဟာ နယ္စပ္ ျဖတ္ေက်ာ္ျခင္းမရွိပဲ ကုိယ့္တုိင္းျပည္အတြင္းမွာသာ အမ်ားအားျဖင့္ ေဘးကင္းရာကုိ ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္ေနၾကသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္မက္ ျဖစ္ပြားျခင္း၊ ဖိႏွိပ္ ခ်ဳပ္ျခယ္ျခင္းနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ စတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ နယ္စပ္ကုိျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ျပည္ပကုိ ထြက္ေျပးရတဲ့ အေျခခံ အေၾကာင္းအခ်က္ေတြနဲ႔ တူညီတဲ့ အခ်က္ေတြနဲ႔ ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးၾကရတာ ျဖစ္ေပမယ့္ ကုိယ့္တုိင္းျပည္အတြင္းမွာ ရွိေနတာေသးတာေၾကာင့္ မိမိအစုိးရရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာပဲ တရား၀င္ တည္ရွိေနၾကသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း IDP ေတြ အမ်ားဆုံး ရွိတဲ့ေဒသေတြကေတာ့ ကရင္ျပည္နယ္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္နဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္တုိ႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
UNHCR - ကုလသမဂၢဒုကၡသည္မ်ားဆုိင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရုံးက ထုတ္ျပန္တဲ့ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ စာရင္းေတြအရ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းမွာ စစ္ေဘးေရွာင္ IDP ဒုကၡသည္ေပါင္း ၆ သိန္းနီးပါး ရွိတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
Brad Adam ဟာ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔က အာရွေရးရာ ညြန္ၾကားေရးမွဴး ျဖစ္ပါတယ္။ သူက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးမႈေတြမွာ IDP လုိ႔ေခၚတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးၾကရသူေတြအေရးဟာ အေရးပါဆုံးကိစၥရပ္တခုျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
“ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးမႈေတြဟာ IDP - ျပည္တြင္း ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပး ၾကရသူေတြအေရးဟာ အေရးအႀကီးဆုံး အေၾကာင္းအရာ တခုျဖစ္ပါတယ္။ တုိင္းျပည္အတြင္းက တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေလာက္ ၾကာလာၿပီျဖစ္တဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ရဲ႕ အနိဌာရုံေတြကုိ ဒီလူေတြ ႀကံဳေတြ႔ ခံစားေနၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏုိင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းစစ္ အဆုံးသတ္ေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္တဲ့ ဘယ္ကိစၥမွာမဆုိ IDP ေတြ ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ေရး၊ သူတုိ႔ရဲ႕ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနေတြ ျပည္လည္ တည္ေဆာက္ႏုိင္မယ့္ အခြင့္အေရးေတြ ဖန္တီးေပမယ့္ အစီအစဥ္ေတြ ပါ၀င္သင့္ပါတယ္။ ဒီလူေတြ အမ်ားစုဟာ စစ္တပ္က အတင္းအၾကပ္ ေမာင္းထုတ္ျခင္း ခံခဲ့ၾကရ သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ အစုိးရတပ္ဖြဲ႔မဟုတ္တဲ့ တျခား လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြေၾကာင့္ ေနရပ္ စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ျပည္ပေရာက္ ကခ်င္အမ်ဳိးသားအစည္းအရုံးက အေမရိကန္ဌာနခြဲရဲ႕ ဒုတိယဥကၠ႒ျဖစ္သူ San Francisco ၿမိဳ႕က ကုိေဇာ္ေအာင္ ကလည္း ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္ေတြမွာ ဒုကၡသည္ေတြကိစၥဟာ အေရးပါေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။
“အထူးသျဖင့္ က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္တြင္းစစ္ရဲ႕ဒဏ္ကုိ ခံရတာကေတာ့ နယ္စပ္ေဒသဘက္မွာရွိတဲ့ တုိင္းရင္းသားေတြေပါ့ေနာ္။ ၿမိဳ႕ဘက္မွာေတာ့ ဒီေလာက္ မသိသာဘူး။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီဘက္မွာ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ကေလးေတြ၊ မိခင္ေတြ၊ သက္ႀကီးရြယ္အုိေတြက ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္ၿပီးေတာ့မွ ဒုကၡသည္ စခန္းေတြမွာဆုိရင္ အခုဆုိရင္ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ေနလာရတယ္။ သူတုိ႔ေတြက အစားအေသာက္ မလုံေလာက္ဘူး၊ သန္႔ရွင္းတဲ့ေရ မရဘူး၊ သူတုိ႔ မိလႅာစံနစ္ေတြ အေသအခ်ာ မရွိဘူး၊ အဲဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ ေရာဂါဘယေတြ ထူေပ်ာၿပီးေတာ့ ကေလးေတြ ေသဆုံးတယ္။ ေနာက္ ကေလးေတြကလည္း အစာေရစာ ငတ္မြတ္ၿပီးေတာ့မွ ဒီ အဟာရေတြ ခ်ဳိ႕တဲ့ေနၾကတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ သူတုိ႔ကလည္းပဲ အင္မတန္မွ အိမ္ကုိ ျပန္ခ်င္လွၿပီ။ ရြာကုိ ျပန္ခ်င္လွၿပီ။ အခုအခ်ိန္မွာ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ သမီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိယ္တုိင္ သူ႔ရဲ႕ မိန္႔ခြန္းမွာ ဒီ တုိင္းရင္းသား ဒုကၡသည္ေတြ အေရးကုိ မေမ့ပါဘူး၊ ဂရုစုိက္ေနပါတယ္ဆုိတာ သူ႔မိန္႔ခြန္းထဲမွာ ထည့္ေျပာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္ပေရာက္ ကခ်င္အမ်ဳိးသားေတြ အေနနဲ႔လည္းပဲ ဒါကုိ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ႀကိဳဆုိပါတယ္။”
လက္ရွိက်င္းပေနတဲ့ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကုိ ျပည္ပေရာက္ ကခ်င္အမ်ဳိးသားေတြအေနနဲ႔ အေကာင္းျမင္ ႀကိဳဆုိေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။
ေနျပည္ေတာ္မွာ ၅ ရက္ၾကာ က်င္းပေနတဲ့ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ ၂၁ ရာစု ပင္လုံ ကုိ အစုိးရ တာ၀န္ရွိသူေတြ၊ တပ္မေတာ္အရာရွိႀကီးေတြ၊ တုိင္းေဒသႀကီးအစုိးရေတြကုိ ကုိယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြလည္း တက္ေရာက္ေနၾကတာပါ။ ဒီညီလာခံကုိ ေျမာက္ပုိင္း မဟာမိတ္ ၃ ဖြဲ႔ျဖစ္တဲ့ AA ရခုိင့္တပ္မေတာ္၊ ကုိးကန္႔နဲ႔ တာအာင္းတပ္ဖြဲ႔တုိ႔က တက္ေရာက္ျခင္း မရွိပါဘူး။