မူလအေျခအေန ပ်က္ယြင္းသြားတဲ့ ကခ်င္ ေက်ာက္စိမ္းေျမ

မူလအေျခအေန ပ်က္ယြင္းသြားတဲ့ ကခ်င္ ေက်ာက္စိမ္းေျမ
Tuesday, May 17, 2016

ဖားကန္႔ေဒသ ေက်ာက္စိမ္း အလြန္အကြ်ံ တူးေဖာ္မႈေၾကာင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးမႈ အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ေပၚေနပါတယ္။

ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အႀကီးဆံုး ေက်ာက္စိမ္းတြင္းတည္ရိွရာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဖားကန္႔ၿမိဳ႕ဝန္းက်င္မွာ သစ္ေတာမ်ားကုိ အေျပာင္ရွင္းၿပီး ေက်ာက္စိမ္း တူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ဧရာမယႏၱရားမ်ဳိးစံုနဲ႔ လုပ္ကိုင္ေနပါတယ္။

ေဒသခံေတြရဲ႕ မ်က္ေစ့ေအာက္ကေန တျဖည္းျဖည္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားတဲ့ ျမင့္ျမင့္မားမား ေတာင္ကုန္းႀကီးေတြဟာ ဟုိနားဒီနားမွာ ေျမစာပံုေတြအျဖစ္ ဘဝေျပာင္းသြားၾကပါၿပီ။

အိမ္ေျခ ၂ဝဝ ေက်ာ္ရိွတဲ့ သာယာကုန္းရြာဟာ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြကုိ ဦးစားေပးရတာေၾကာင့္ ၿပီးခဲ့တ့ဲ ဆယ္ႏွစ္ေလာက္က ရြာကုိ ေနရာေရႊ႕ေပးခဲ့ရတယ္၊ အခုေတာ့ ေက်ာက္မိုင္းေတြက ရြာေဘး ေရာက္ လာျပန္ၿပီလို႔ ေဒသခံတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ေဒၚကိုင္ယင္းက ေျပာပါ တယ္။

“ေပါင္မုန္႔ကို ဓားနဲ႔ ပတ္ပတ္လည္ လိုက္လွီးထားသလို(ေတာင္ေတြ) အတံုးလုိက္ႀကီး ေထာင္ေနတဲ့ေနရာမွာ ကြ်န္မတို႔ ေနေနၾကရတာ။ ဘယ္အခ်ိန္ၿပိဳမလဲကို ေစာင့္ေနၾကရသလိုပဲ” လုိ႔ ေဒၚကိုင္ယင္းက ဆုိပါတယ္။

ရာအိမ္မွဴးတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဦးလမာတူးဂ်ာကေတာ့ ကမ္းပါးၿပိဳက်ၿပီး သူတုိ႔ရြာ ေခ်ာက္ထဲက် ေျမျမႇဳပ္ခံရမယ့္ အႏၱရာယ္ ေတြ႔ႀကံဳေနရေပမယ့္ ေျမျပန္ဖုိ႔ေပးေရး၊ လုပ္ငန္းရပ္ဆုိင္းေရးအတြက္ ကုမၸဏီေတြကို ေတာင္းဆုိဖိအားေပးဖို႔ အခက္အခဲရိွတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ “မႏွစ္ကလည္း အိမ္ေျခ ေတာ္ေတာ္ေလး ၿပိဳတယ္။ တအားေျပာလုိ႔လည္း မရဘူးေလ။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔လည္း ေၾကာက္ရတာပဲ။ သူတုိ႔က ကိုယ့္ထက္ ဓနအေျခအေန စြမ္းေနတာ” လုိ႔ ဦးလမာတူးဂ်ာက ေျပာပါတယ္။]

တူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းႀကီးေတြေၾကာင့္ ေျမစာပံုေတာင္ကုန္းေတြ၊ ေပေပါင္းရာနဲ႔ခ်ီ နက္႐ိႈင္းတဲ့ ခ်ဳိင့္ဝွမ္းေတြ ေပၚေပါက္လာၿပီး ေက်းရြာေတြဟာ ေျမၿပဳိမႈ၊ လူေတြေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚတဲ့ သဘာဝေဘး ဒဏ္တို႔နဲ႔ ရင္ဆိုင္ရမယ့္ အေျခအေနမွာ ရိွေနပါတယ္။ ေတာင္ကုန္းႀကီးေတြလို ျဖစ္လာၾကတဲ့ ေျမစာ ပံုေတြဟာလည္း မၾကာခဏ ၿပိဳက်ေနတာေၾကာင့္ လူေသဆံုးမႈ အမ်ားအျပား ျဖစ္ေပၚေနပါၿပီ။

အစုလိုက္အၿပဳံလိုက္ ေသဆံုးမႈ

လံုးခင္း၊ ဖားကန္႔ရတနာေျမမွာ စြန္႔ပစ္ေျမနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စနစ္တက် စီမံခန္႔ခဲြြမႈ၊ စနစ္တက် ႀကီးၾကပ္မႈ အားနည္းလြန္းတယ္လို႔ ေဒသခံေတြက ဆိုပါတယ္။ တစ္သံုးလံုးကုမၸဏီရဲ႕ စြန္႔ပစ္ေျမစာ ပံုမွာ ဒီႏွစ္ရဲ႕ ပထမငါးလအတြင္း ျဖစ္ေပၚတဲ့ ေျမၿပိဳမႈႀကီးေတြမွာ ေသဆံုးသူအေရအတြက္ ၈ဝ ေက်ာ္ အနည္းဆံုး ရိွတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလက စိုင္းဂ်ာဘြန္ရြာ အထက္ဘက္ တရားမဝင္ တဲအိမ္ေဆာက္ေနထိုင္ ၾကသူေတြ၊ ေစ်းသည္ေတြ၊ ေရမေဆးေက်ာက္ ရွာေဖြသူေတြ ေျမစာပံုေအာက္ ေရာက္သြားပါတယ္။ အဲဒီေျမစာပံု ၿပဳိက်မႈျဖစ္ရပ္မွာ ႐ုပ္အေလာင္းတစ္ရာေက်ာ္ ရွာေဖြေတြ႔ရိွခဲ့ၿပီး ေပ်ာက္ဆံုးသူအေရအ တြက္ကေတာ့ ႏွစ္ရာဝန္းက်င္ ရိွမယ္လို႔ ဖားကန္႔အေျခစိုက္ လူမႈေရးအဖြဲ႔ေတြက ခန္႔မွန္းၾကပါတယ္။

၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ မုိးတြင္းကာလ ျမယမံုလုပ္ကြက္ေျမစာပံု ၿပဳိက်မႈျဖစ္ရပ္မွာ ေသဆံုးသူအေရအ တြက္ တစ္ရာေက်ာ္ပါတယ္။ ေျမၿပဳိမႈေၾကာင့္ ေသဆံုးမႈႏႈန္းဟာ ယခင္ႏွစ္ေတြက ဆယ္ဂဏန္းသာ ရိွေပမယ့္ ဒီဘက္ႏွစ္ေတြမွာေတာ့ ရာဂဏန္းအထိ ျဖစ္လာပါၿပီ။

စြန္႔ပစ္ေျမစာပံုေတြ က်စ္လ်စ္သြားေအာင္ ျပန္မႀကိတ္ၾကတဲ့အတြက္ အလြယ္တကူ ၿပဳိက် လြယ္တယ္၊ တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းတခ်ဳိ႕မွာ သံုးတဲ့ ယမ္းအားျပင္းေဖာက္ခဲြမႈေတြကလည္း ေျမၿပဳိမႈကို အားျဖည့္ေပးသလို ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေဒသခံေတြက ေျပာပါတယ္။ ဆိုင္းေတာင္ရြာေဟာင္းေနရာမွာ ကုမၸဏီ ၁၂ ခုေလာက္ရဲ႕ ေျမစာပံုေတြဟာ နာမည္ေက်ာ္ ဥရုေခ်ာင္းေဘးမွာ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ ဒီႏွစ္မိုးတြင္း ေခ်ာင္းထဲကို ေျမစာပံုၿပိဳက်သြားရင္ ရြာေပါင္း ၁ဝ ရြာေလာက္ဟာ ေရေဘးအႏၱရာယ္ ႀကံဳရမယ္လုိ႔ ကခ်င္အမ်ိဳးသား လူမႈဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းက ေဒၚကိုင္ရာက ခန္႔မွန္းပါတယ္။

“ႏွစ္တိုင္းလိုလုိ ရြာေတြထဲ ေရဝင္ေပမယ့္ ဒီႏွစ္က ပိုဆိုးမယ္။ အရင္ႏွစ္ေတြက ေခ်ာင္းေကာ တာေလာက္ပဲျဖစ္တာ။ ဒီႏွစ္က ေျမစာပံုေတြက မိုးေရေၾကာင့္ ၿပိဳက်ၿပီး ေခ်ာင္းထဲဝင္ပိတ္မွာေတာ့ က်ိန္းေသ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္” လုိ႔ သူက ဆိုပါတယ္။ “ဥ႐ုေခ်ာင္းေဘးမွာ ေျမၿပိဳၿပီး ေခ်ာင္းထဲဝင္ လာႏိုင္မယ့္ ေျမစာပံုေတြက အမ်ားႀကီး”

ပိတ္မိေနတဲ့ ေဒသခံေတြ

အာဏာပိုင္ေတြက ဖားကန္႔ေဒသတြင္း ေခ်ာင္းေတြနဲ႔ ေပ ၃ဝဝ အတြင္းမွာ ေျမစာစြန္႔ပစ္မႈ မျပဳရဘူးလို႔ ညႊန္ၾကားထားၿပီး ေျမစာစြန္႔ရမယ့္ေနရာ ၁၂ ခု သတ္မွတ္ေပးထားပါတယ္။ စနစ္တက် စြန္႔ပစ္မႈ ရိွမရိွ၊ ေျမစာပံုၿပိဳက်မယ့္ အႏၱရာယ္တို႔နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္နယ္အစိုးရရဲ႕ ကြင္းဆင္းႀကီး ၾကပ္ေရးအဖြဲ႔ ၁၁ ဖြဲ႔က အပတ္စဥ္ စစ္ေဆးတယ္လုိ႔ ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္ေရးဌာန လက္ေထာက္ ညြန္ၾကားေရးမွဴး ဦးသက္ခိုင္က ေျပာပါတယ္။

ေဒၚကိုင္ယင္းကေတာ့ အာဏာပိုင္ေတြဟာ တိတိက်က် စစ္ေဆးအေရးယူ ေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိသလုိ ေျမစာပံုတစ္ခုဟာ ၆ လအတြင္းမွာတင္ ဖားကန္႔ေဒသ ေတာင္ေတြထက္ ျမင့္မားသြားတာက ဘာ့ေၾကာင့္လဲလုိ႔ ေမးခြန္းထုတ္ပါတယ္။

ေျမစာသယ္ ယာဥ္ႀကီးေတြ ရြာလမ္းမေတြကေန ျဖတ္သန္းသြားလာခ်ိန္မွာ ယာဥ္မေတာ္တ ဆမႈေတြလည္း မၾကာခဏ ျဖစ္တာေတြေၾကာင့္ ေဒသခံ လူမႈေရးအဖြဲ႔ေတြက ၿပီးခ့ဲတ့ဲႏွစ္ကုန္ပိုင္းမွာ ကားလမ္းပိတ္ ဆႏၵျပတဲ့အတြက္ ရြာလမ္းေတြမွာ အရွိန္ေလွ်ာ့ေမာင္းဖုိ႔ ကုမၸဏီေတြက သေဘာတူခဲ့ပါ တယ္။ စိုင္းဂ်ာဘြန္ရြာဟာ ေက်ာက္စိမ္းတြင္းေတြကုိ ဦးစားေပးရတာေၾကာင့္၂၅ ႏွစ္အတြင္း ၄ ႀကိမ္ တိုင္တိုင္ ေနရာေရႊ႕ေပးခဲ့ရတဲ့ ရြာပါ။

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ရြာလယ္လမ္းမ ေျမသားေတြ ကြဲအက္လာတဲ့အတြက္ ေျမၿပိဳမယ့္အႏၱရာယ္ကို ကာကြယ္ေပးဖုိ႔ အာဏာပိုင္ေတြဆီ ေတာင္းဆိုထားၾကေပမယ့္ ကေန႔အခ်ိန္အထိ ထူးျခားမႈ မရွိေသး ဘူးလုိ႔ ေဒသခံ ေဒၚရြယ္ဂ်ားက ဆိုပါတယ္။ “ဒီရြာေလးမပ်က္ေအာင္လုိ႔ ဒီေခ်ာက္ထဲကို ေျမစာေတြ ျပန္ျဖည့္ရင္ျဖည့္၊ ဒါမွမဟုတ္ သင့္ေတာ္တဲ့၊ အႏၱရာယ္ကင္းတဲ့ တစ္ေနရာရာမွာ ရြာျပန္တည္ေပးဖုိ႔ ေကာင္းတယ္” လုိ႔ ၅၈ ႏွစ္အရြယ္ ေဒၚရြယ္ဂ်ားက ဆိုပါတယ္။ “ဒီအတိုင္းသာဆို ဒီႏွစ္မိုးတြင္းမွာ ညပိုင္း အိပ္လို႔ေတာင္ ေပ်ာ္မွာမဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဘယ္အခ်ိန္ၿပိဳက်မလဲ စိုးတထိတ္ထိတ္ ျဖစ္ေနရၿပီ”

တူးေဖာ္မႈ ရပ္ဆိုင္းေရး

ဖားကန္႔ရတနာေျမရဲ႕ မိုင္ ၂ဝ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ေတာင္အလံုး ၅ဝ ေက်ာ္ကုန္သြားၿပီလို႔ ကခ်င္ အမ်ိဳးသား ဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းဥကၠ႒ ဦးလမာလေတာင္က ေျပာပါတယ္။ ကုမၸဏီေတြ အလြန္အကြ်ံ တူးေဖာ္ေနတာကုိလည္း တရားဝင္လုပ္ပိုင္ခြင့္ ေပးထားသလို ျဖစ္ေနတယ္လို႔ သူက မွတ္ခ်က္ခ်ပါတယ္။

မတ္လေႏွာင္းပိုင္းမွာေတာ့ ေဒသခံ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ သတင္းစာရွင္း လင္းပဲြ သြားေရာက္ျပဳလုပ္ၿပီး ေက်ာက္စိမ္း အလြန္အကြ်ံထုတ္ယူမႈကို စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္း စစ္ေဆးေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုၾကပါတယ္။ သယံဇာတ စီမံခန္႔ခြဲေရးမူဝါဒ၊ ဥပေဒ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြကို အျမန္ဆံုး အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔၊ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္မႈေတြကို ရပ္ဆိုင္ေပးထားဖုိ႔လည္း ေတာင္းဆိုပါတယ္။

“ေက်ာက္စိမ္းအလြန္အကြ်ံ တူးတာကို ေနျပည္ေတာ္မွာ တားျမစ္ဥပေဒ ေရးဆြဲၾကမယ့္ အခ်ိန္ မွာ ေတာင္ေတြ အလ်င္အျမန္ ေပ်ာက္သထက္ေပ်ာက္၊ ေခ်ာက္ေတြ နက္သထက္နက္လာမယ္" လို႔ ဖားကန္႔ေဒသမွ သတင္းသမားတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဦးေဇာ္မိုးထက္က ေျပာပါတယ္။

Global Witness အဖြဲ႔၊ အေရွ႕ေတာင္အာ႐ွ႐ံုးခဲြ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ မိုက္ေဒးဗစ္က လုပ္ငန္း ေတြကို ရပ္ဆိုင္းထားေရး ေဒသခံေတြ ေတာင္းဆိုတာကို ေထာက္ခံတယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ “အစိုးရသစ္ အေနနဲ႔ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္း အခ်က္အလက္ေတြ၊ ကိန္းဂဏန္းေတြကို ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ သတင္း ထုတ္ျပန္ေပးဖုိ႔ လိုအပ္တယ္" လုိ႔ မိုက္ေဒးဗစ္က Myanmar Now ကုိ ေျပာပါတယ္။

ဖားကန္႔ေက်ာက္စိမ္းကိစၥဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္ေရာ ျမန္မာတစ္ႏို္င္ငံလံုးအတြက္ပါ အက်ိဳးအ ျမတ္ရွိေစတဲ့ လုပ္ငန္းျဖစ္တဲ့အတြက္ အစိုးရအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးအရ ဦးစားေပး လုပ္ေဆာင္ သင့္တဲ့ ကိစၥျဖစ္တယ္လို႔ သူက ဆုိပါတယ္။ အစုိးရသစ္ကေတာ့ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းေတြ ရပ္ဆိုင္းထားေရး ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တုန္႔ျပန္ျခင္း မရိွေသးပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း ကုမၸဏီအသစ္ေတြ၊ လုပ္ကြက္အသစ္ေတြ ခြင့္ျပဳမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ သယံဇာတႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္း က်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဝန္ႀကီးဌာန ဝန္ႀကီး ဦးအုန္းဝင္းက အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ေမလ ၁၁ ရက္ေန႔ အစည္းအေဝးမွာ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

“ေျမစာပံုဖုိ႔ ၁၂ ေနရာ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေနရာမွာ စြန္႔ပစ္မႈရွိမရွိ၊ ေျမစာပံုမွာ တရားမဝင္ ပ်ံက်တဲေတြ ရွိမရွိ၊ ေျမစာပံုၿပိဳႏိုင္မႈ ရွိမရွိကို ၿမိဳ႕နယ္ေျမစာႀကီးၾကပ္စစ္ ေဆးေရး အဖြဲ႔နဲ႔ ကြင္းဆင္းႀကီးၾကပ္ေရးအဖြဲ႔ေတြက ကြင္းဆင္းႀကီးၾကပ္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

ေက်ာက္စိမ္းတြင္းေၾကာင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ပ်က္စီးမႈကုိ စိစစ္ဖို႔ ကြ်မ္းက်င္ပညာရွင္ေတြ ပါဝင္တဲ့ အဖဲြ႔တစ္ခု ဖဲြ႔စည္းတာဝန္ေပးမယ္၊ ဒီအဖဲြ႔ရဲ႕ စစ္ေဆးေတြ႔ရိွခ်က္အရ ပတ္ဝန္းက်င္ စီမံခန္႔ခဲြမႈ အစီအ စဥ္ေတြ ဆက္လက္ ေရးဆဲြမယ္၊ ေရးဆဲြၿပီး အစီအစဥ္ေတြကုိလည္း ဆက္လက္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္မယ္လို႔ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးက ဆိုပါတယ္။

ဖားကန္႔အေျခအေနနဲ႔ ပက္သက္ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ ဖဲြ႔စည္းေရးကိစၥကုိ ေဒသ တြင္း လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား စုေပါင္းသံုးသပ္ေနတယ္လုိ႔ ဖားကန္႔ၿမိဳ႕နယ္၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးတင့္စိုးက ေျပာပါတယ္။

“စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္မွာ ပါဝင္ရမယ့္ လူေတြက ဒီလုပ္ငန္းကိုလည္း ကၽြမ္းက်င္ၿပီး ဘယ္သူ႔မ်က္ႏွာမွ မၾကည့္တဲ့သူေတြ ျဖစ္ဖုိ႔လိုတယ္” လို႔ သူက ေျပာလုိက္ပါတယ္။

Mizzima - News in Burmese