ေျမာက္ကိုရီးယား က်ဴးဘားကဲ့သုိ႔ ဘာေၾကာင့္ မေျပာင္းလဲႏိုင္ရသလဲ
====================================
အေမရိကန္၏ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈမ်ားေၾကာင့္ ရာစုႏွစ္ဝက္ေက်ာ္ အထီးက်န္ႏိုင္ငံအျဖစ္ ရပ္တည္ ေနခဲ့ရသည့္ က်ဴးဘားႏိုင္ငံသည္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ဝါရွင္တန္ဒီစီ ၿမိဳ႕ေတာ္၌ က်ဴးဘားသံ႐ံုးကို ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ခဲ့ကာ က်ဴးဘားအလံကို လႊင့္ထူႏိုင္ခဲ့ ၿပီျဖစ္သည္။ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ အေမရိကန္ သမၼတ ဘားရက္အိုဘားမားက အေမရိကန္ႏွင့္ က်ဴးဘား ႏိုင္ငံတို႔ သံတမန္ဆက္ဆံေရး ျပန္လည္ထူေထာင္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။
''က်ဴးဘားႏိုင္ငံကို ႏွစ္ ၅ဝ ၾကာ အထီးက်န္ႏိုင္ငံ အျဖစ္ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့တာဟာ တကယ္ေတာ့ အလုပ္မျဖစ္ပါဘူး'' ဟု အိုဘားမားက ¤င္း၏ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ေျပာၾကားသည္။ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေရးကို အေျခခံ သည့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ မူဝါဒမ်ားသည္ ထိေရာက္ ေအာင္ျမင္မႈမရွိေၾကာင္း အိုဘားမားကဝန္ခံခဲ့ၿပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံ ပံုမွန္ဆက္ဆံေရး ထူေထာင္ေရးမူဝါဒကိုသာ အားေပးျမႇင့္ တင္သြားရမည္ဟု ဆုိသည္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲထားသည့္ အေမရိကန္၏မူဝါဒသည္ ႏွစ္ႏိုင္ငံပံုမွန္ဆက္ဆံေရး ျပန္လည္ ေကာင္းမြန္ေရးအတြက္သာမက အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခား ေရးဝန္ႀကီးဌာန၏ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္း မ်ားကို ေထာက္ပ့ံေပးေနေသာ ႏိုင္ငံမ်ားစာရင္းမွလည္း က်ဴးဘားႏိုင္ငံကို ဖယ္ရွားေပးခဲ့ၿပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံသား မ်ား က်ဴးဘားႏိုင္ငံသို႔ ခရီးသြားလာခြင့္၊ ကုန္သြယ္ခြင့္ႏွင့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား အျပန္အလွန္ဖလွယ္ေရး ကိုပါ ခြင့္ျပဳေပးမည္ျဖစ္သည္။
ဤေနရာတြင္ ေမခြန္းထုတ္စရာတစ္ခုရွိသည္မွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ မူဝါဒမွာ အနာဂတ္တြင္ မည္မွ် အေရးပါၿပီး မည္မွ်ေအာင္ျမင္မႈရွိသည္ကို ေစာင့္ၾကည့္ ရမည္ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသည္ က်ဴးဘားႏိုင္ငံ ႏွင့္ ဆက္ဆံေရးတိုးတက္မႈမ်ားရွိေနသလို အီရန္ႏိုင္ငံ ႏွင့္ ႏ်ဴကလီးယားသေဘာတူညီခ်က္မ်ား ရရွိေအာင္ စြမ္းေဆာင္ထားႏိုင္ၿပီး ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံႏွင့္ လည္း သမိုင္းစာမ်က္ႏွာသစ္တစ္ခုဖြင့္လွစ္ရန္ စဥ္းစား သံုးသပ္လ်က္ရွိသည္။ အမွန္တကယ္တြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၅ဝ ခန္႔ အထီးက်န္ႏိုင္ငံျဖစ္ေနခဲ့သည့္ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံႏွင့္ ျပန္လည္ဆက္ဆံေရးမွာ အေျပာလြယ္ သေလာက္ အလုပ္ခက္မည့္အေနအထားျဖစ္သည္။ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံႏွင့္ က်ဴးဘားႏိုင္ငံတို႔သည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္၍ တူညီေသာ သမိုင္း ေၾကာင္းရွိသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ယင္းႏွစ္ႏိုင္ငံ အေပၚ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ရာစုႏွစ္ဝက္ခန္႔ က်င့္သံုး ခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒမွာ တူညီမႈမ်ားရွိေနသည္ ကို ေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။
ေခတ္ၿပိဳင္ႏိုင္ငံမ်ား
ကနဦးႏႈိင္းယွဥ္ခ်က္အရ က်ဴးဘားႏွင့္ ေျမာက္ ကိုရီးယားတို႔သည္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ တူညီခ်က္မ်ား ရွိေနသည္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးသည္ ယခင္ ဆိုဗီယက္ ျပည္ေထာင္စု၏ လႊမ္းမိုးမႈမ်ားရွိခဲ့ၿပီး အာဏာရွင္စနစ္ ျဖင့္ တစ္ပါတီကြန္ျမဴနစ္စနစ္ကို မ်ဳိး႐ိုးစဥ္ဆက္ ေအာင္ျမင္စြာ က်င့္သံုးႏုိင္ခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ၾက သည္။ က်ဴးဘားႏိုင္ငံ၌ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္တြင္ ဖီဒယ္ ကတ္စထ႐ိုသည္ ¤င္း၏ညီျဖစ္သူ ရာအူးလ္ကတ္စထ႐ို ကို ေအာင္ျမင္စြာ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးႏိုင္ခဲ့သည္။ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံတြင္လည္း ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ ဘာလတြင္ ေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ဳံအီလ္ ကြယ္လြန္ သြားၿပီးေနာက္ သားျဖစ္သူ ကင္ဂ်ဳံအန္မွာ တတိယ မ်ဳိးဆက္အျဖစ္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံ၏ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးသည္ အၾကြင္းမဲ့အာဏာရွင္စနစ္ က်င့္သံုးသည့္ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမွတ္တမ္းမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ရွိခဲ့ သည္။ က်ဴးဘားအစိုးရသည္ ဆန္႔က်င္ကြဲလြဲသည့္ ႏိုင္ငံေရး သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရးခံယူခ်က္ရွိသူ ႏိုင္ငံသား တိုင္းကို ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ် ျခင္းႏွင့္ စီရင္ခ်က္ခ်ျပစ္ဒဏ္ေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္သည္။ က်ဴးဘားႏိုင္ငံသည္ လြတ္လပ္စြာကိုးကြယ္ယံုၾကည္ခြင့္ ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ စုေဝးခြင့္မ်ားကို ကန္႔သတ္ထားသလို ပံုႏွိပ္မီဒီယာႏွင့္ အီလက္ထရြန္နစ္ မီဒီယာတို႔ကိုလည္း ထိန္းခ်ဳပ္ကန္႔သတ္ထားသည္။ အလားတူ ေျမာက္ကို ရီးယားႏိုင္ငံသည္လည္း ဂူးလက္စ္ဟု လူသိမ်ားသည့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားကို အဓမၼခိုင္းေစသည့္ အလုပ္ စခန္းမ်ားေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္း၏ ျပစ္တင္ ေဝဖန္မႈမ်ားခံေနရသည္။
ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈမ်ား
အက်ဳိးဆက္အေနျဖင့္ အေမရိကန္က ေျမာက္ ကိုရီးယားႏွင့္ က်ဴးဘားတို႔အေပၚ ရာစုႏွစ္ဝက္ခန္႔ စီးပြား ေရးပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္အထိ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံေရာ က်ဴးဘား ႏိုင္ငံပါ အၾကမ္းဖက္ဝါဒကို အားေပးေထာက္ခံသည့္ႏိုင္ငံ မ်ားစာရင္းတြင္ ထည့္သြင္းသတ္မွတ္ခံထားရသည္။ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံသည္ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕မ်ားကို လက္နက္ေရာင္းခ်မႈႏွင့္ ဗံုးခြဲတိုက္ခိုက္မႈမ်ားတြင္ ပါဝင္ ပတ္သက္မႈေၾကာင့္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ အဆိုပါစာရင္း ၌ ထည့္သြင္းသတ္မွတ္ခံရျခင္းျဖစ္သည္။ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ဘုရွ္အစိုးရလက္ထက္တြင္ အဆိုပါစာရင္းမွ ဖယ္ရွားခံ ခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔အတူ က်ဴးဘားႏိုင္ငံသည္လည္း အၾကမ္းဖက္ဝါဒကို အားေပးေထာက္ခံသည့္ႏိုင္ငံမ်ား စာရင္းတြင္ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္ကတည္းက ထည့္သြင္းသတ္မွတ္ ခံခဲ့ရၿပီး ယခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္မွ အဆိုပါစာရင္းမွ ဖယ္ရွား ခံခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။ အိုဘားမား၏ မူဝါဒေျပာင္းလဲ ခဲ့သည့္တိုင္ က်ဴးဘားႏိုင္ငံသည္ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈ ကို ဆက္လက္ရင္ဆိုင္ေနရဦးျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္က စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းေရး ကို တျဖည္းျဖည္းေဆာင္ရြက္သြားဖြယ္ရွိသည္။
ႏ်ဴကလီးယားျပႆနာ
အေမရိကန္၏ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒႏွင့္ ပတ္သက္၍ က်ဴးဘားႏွင့္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံတို႔ ရင္ဆိုင္ေနရ သည့္ ျပႆနာမွာ ႏ်ဴကလီးယားျပႆနာျဖစ္သည္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးသည္ မတူညီသည့္ လမ္းေၾကာင္းမ်ားမွ တစ္ဆင့္ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္မ်ား ပုိင္ဆိုင္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္တြင္ က်ဴးဘားႏိုင္ငံသည္ ဆိုဗီယက္ႏ်ဴကလီးယားဒံုးပ်ံမ်ားကို က်ဴးဘားႏိုင္ငံတြင္ ထားရွိရန္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ သေဘာတူညီခဲ့ သည္။ ေနာက္ဆက္တြဲရလဒ္အေနျဖင့္ အေမရိကန္ ေရတပ္က က်ဴးဘားႏိုင္ငံကို ဝန္းရံပိတ္ဆို႔ခဲ့ၿပီး က်ဴးဘား ဒံုးပ်ံျပႆနာဟု လူသိမ်ားခဲ့သည့္ ျပႆနာေပၚေပါက္ လာခဲ့သည္။ က်ဴးဘားႏိုင္ငံသည္ ထိုစဥ္ကတည္းက ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ တပ္ဆင္ခြင့္မရရွိခဲ့ေပ။
ျခားနားခ်က္အေနျဖင့္ က်ဴးဘားႏိုင္ငံက ဆိုဗီယက္ ဒံုးပ်ံမ်ားကို ႏိုင္ငံတြင္းထားရွိရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံက ကိုယ္ပိုင္ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ေအာင္ ဆိုဗီယက္ ျပည္ေထာင္စုထံ အကူအညီေတာင္းခံခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုက အကူအညီေပးရန္ ျငင္းဆန္ ခံရၿပီးေနာက္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံသည္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ထံ အကူအညီေတာင္းဆိုခဲ့ေသာ္လည္း ထပ္မံျငင္းပယ္ ခံခဲ့ရသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံ သည္ ၁၉၈ဝ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ ၎၏ ႏ်ဴကလီးယားအစီ အစဥ္ကို စတင္ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုး အႀကိမ္ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ကို စမ္းသပ္ခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္တြင္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံက ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္း ဝန္ခံခဲ့သည္။
က်ဴးဘားႏိုင္ငံ၏ ပထဝီအေနအထားသည္ အေမ ရိကန္ႏွင့္ နီးစပ္မႈရွိေသာ္လည္း လံုၿခံဳေရးအရ ၿခိမ္းေျခာက္ ႏိုင္မႈမွာ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံထက္ နည္းပါးသည္။ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံႏွင့္ ေျမာက္ကိုရီး ယားႏိုင္ငံတို႔ကို ျခားနားထားသည့္တိုင္ ေျမာက္ကိုရီး ယားႏိုင္ငံက ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ပိုင္ဆိုင္ထားသည့္ အတြက္ မူဝါဒအေျပာင္းအလဲျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံသည္ တိုက္ခ်င္းပစ္ ဒံုးက်ည္ နည္းပညာ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လ်က္ရွိၿပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အေနာက္ဘက္ကမ္း႐ိုးတန္းထိ ေရာက္ရွိေအာင္ ပစ္ခတ္ ႏိုင္ဖြယ္ရွိသည္။
ကိုရီးယားကြၽန္းဆြယ္
ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ မူဝါဒကို ျပည့္ျပည့္စံုစံု ဆင္ျခင္သံုးသပ္မည္ဆိုလွ်င္ ၿပိဳင္ဘက္ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံတည္ရွိေနမႈကို မျဖစ္မေနထည့္ သြင္းစဥ္းစားရမည္ျဖစ္သည္။ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံ သည္ တိုက္ခ်င္းပစ္ဒံုးက်ည္ကို ဆက္လက္ျပဳလုပ္လ်က္ ရွိၿပီး ယခုအခါ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံကို တိုက္႐ိုက္ ၿခိမ္းေျခာက္ႏိုင္ၿပီျဖစ္သည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ၿပီးကတည္း က ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံသည္ အေမရိကန္၏ မဟာမိတ္ ျဖစ္ေနခဲ့ၿပီး လြန္ခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားအတြင္း ေတာင္ ကိုရီးယား၏ အခန္းက႑သည္ ေျမာက္ကိုရီးယား အတြက္ အဟန္႔အတားျဖစ္လာသည္။ ေတာင္ကိုရီးယား ၏ စီးပြားေရး၊ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးတို႔ သည္ အလယ္အလတ္အင္အားရွိသည့္ႏိုင္ငံအျဖစ္သို႔ ေပၚထြက္လာခဲ့သလို ေတာင္ကိုရီးယားသည္ အေမရိကန္ ၏ အာရွျပန္ထိန္းညႇိေရးမဟာဗ်ဴဟာအတြက္ အေရးပါ သည့္ေနရာတြင္ တည္ရွိေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေတာင္ကိုရီး ယားကို ၿခိမ္းေျခာက္မႈသည္ အေမရိကန္ကို ၿခိမ္းေျခာက္ ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ အျခားတစ္ဖက္တြင္ က်ဴးဘားႏိုင္ငံ သည္ အေမရိကန္၏ မဟာမိတ္ကို ၿခိမ္းေျခာက္စရာ မရွိသည္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည္ျဖစ္သည္။
ေနာက္ဆံုးတြင္ ႏ်ဴကလီးယားျပႆနာသည္သာ မူဝါဒအေျပာင္းအလဲ၏ အဓိကအခ်က္ျဖစ္သည္။ ႏ်ဴ ကလီးယားျပႆနာေၾကာင့္သာ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံ သည္ က်ဴးဘားႏိုင္ငံကဲ့သို႔ ျဖစ္မလာျခင္းျဖစ္သည္။ ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံ၏ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ကပ္လ်က္ တည္ရွိေနမႈသည္ အေမရိကန္၏ အာရွမဟာဗ်ဴဟာ တစ္ခုလံုးအတြက္ အႀကီးမားဆံုးၿခိမ္းေျခာက္မႈ ျဖစ္ သည္။
ရာစုႏွစ္ဝက္ခန္႔ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈမ်ားျဖင့္ အထီး က်န္ႏိုင္ငံအျဖစ္ ထားရွိခဲ့ျခင္းသည္ က်ဴးဘားႏိုင္ငံအား ၎၏လမ္းေၾကာင္းမွ ေသြဖည္သြားေအာင္ စြမ္းေဆာင္ ႏိုင္ျခင္းမရွိခဲ့ေပ။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ၎၏မူဝါဒမ်ားကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျပဳလုပ္ၿပီး ဆက္ဆံ ေရးျပန္လည္တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းသာျဖစ္သည္။ ေျမာက္ ကိုရီးယားႏိုင္ငံမွာ အေရးပါေသာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈတစ္ခု အျဖစ္ ဆက္လက္တည္ရွိေနမည္ျဖစ္သည္။
သုဓႏု
သတင္းမ်ားကိုဆုံးေအာင္ဖတ္တ့ဲ အတြက္ေက်းဇူးပါ
No comments:
Post a Comment