ေရႀကီးေရလွ်ံ ေဒသ၏ ငွက္ဖ်ားႏွင့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေရာဂါ

ေရႀကီးေရလွ်ံ ေဒသ၏ ငွက္ဖ်ားႏွင့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေရာဂါ ေရႀကီးေရလွ်ံ ေဒသေတြမွာ ျခင္ေပါက္ပြားမႈႏႈန္း မ်ားလာရာကေန ငွက္ဖ်ားနဲ႔ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး အႏၲရာယ္ ရင္ဆုိင္ဖို႔ ရွိေနပါတယ္ ဆရာ။ ဘယ္လို ႀကိဳတင္ကာကြယ္မႈမ်ဳိး လုပ္သင့္ပါသလဲ ခင္ဗ်ာ။ ကိုေထြး(ေပါက္) ေရႀကီးေရလွ်ံ ေဒသမွာ ျခင္ေပါက္ပြားမႈ မ်ားလာၿပီး ျခင္က တစ္ဆင့္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ၊ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေရာဂါနဲ႔ ဆင္ေျခေထာက္ ေရာဂါတို႔ ကူးစက္ ႏိုင္ပါတယ္။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါဟာ ငွက္ဖ်ားပိုး သယ္ေဆာင္တဲ့ အေနာဖလိျခင္ (Anophilic) ကိုက္လို႔ ကူးစက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ငွက္ဖ်ားရွိရာ ေဒသမွာ ေရႀကီးမႈေတြ ျဖစ္ပြားတာေၾကာင့္ အဲဒီက လူေတြ ေရေဘး ကယ္ဆယ္ေရး စခန္းေတြကို ေရာက္ရွိလာၿပီး သူတို႔ကို ကိုက္တဲ့ ျခင္က တစ္ဆင့္ ေရာဂါ မရွိတဲ့လူေတြကို ကိုက္ရင္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါေတြ ကူးစက္ လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျခင္မကိုက္ေအာင္၊ ျခင္မေပါက္ပြားေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ ေနထိုင္ သင့္ပါတယ္။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါဟာ အသက္အရြယ္ မေရြး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ေတြ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ရင္ ငွက္ဖ်ားေဆးေၾကာင့္ လမေစ့ဘဲ ကေလး ေမြးျခင္း၊ အေသ ေမြးျခင္းတို႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ညဘက္မွာ ျခင္ကိုက္ မခံရေအာင္ သတိထားရမယ္။ ငွက္ဖ်ားရွိတဲ့ ေဒသမွာ အလုပ္ သြားလုပ္တဲ့ သူေတြ ျပန္လာလို႔ သူတို႔ကို ကိုက္တဲ့ ျခင္က တစ္ဆင့္ ျဖစ္ပြား ႏိုင္သလို၊ ေျပာင္းေရႊ႕ ေနထိုင္သူေတြ ေၾကာင့္လည္း ေရာဂါ ရတတ္ပါတယ္။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ လကၡဏာေတြ ကေတာ့ ခ်မ္းတုန္ၿပီး အဖ်ားတက္ျခင္း၊ တက္ဖ်ား၊ က်ဖ်ား ရွိရာမွ ေခြၽးထြက္ၿပီး ေကာင္းသြားျခင္း၊ ေရာဂါ ျပင္းထန္ပါက တျခားသူရဲ႕ အကူအညီ မပါဘဲ မထူႏိုင္၊ မထႏိုင္၊ လမ္းမေလွ်ာက္ ႏိုင္ျခင္း၊ ေဆးမေသာက္ႏိုင္ဘဲ ေအာ့အန္ျခင္း၊ ဂနာမၿငိမ္ ျဖစ္ျခင္း၊ မွိန္းျခင္း၊ တက္ျခင္း၊ သတိလစ္ျခင္းနဲ႔ ေသဆံုးျခင္းတို႔ အထိ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ပြားတယ္လို႔ သံသယ ရွိရင္ နီးစပ္ရာ က်န္းမာေရး ဌာနကို အျမန္ဆံုး သြားေရာက္ ျပသ ေသြးေဖာက္ စစ္ေဆးၿပီး ေဆးကုသမႈ ခံယူ သင့္ပါတယ္။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ပြားျခင္းမွ ကာကြယ္ဖို႔ ျခင္ေဆးရည္ စိမ္ထားတဲ့ ျခင္ေထာင္ ဒါမွမဟုတ္ ျခင္ေထာင္နဲ႔ အိပ္ရပါမယ္။ ညအခ်ိန္ ျခင္မကိုက္ေအာင္ အ၀တ္အစား လံုလံုၿခံဳၿခံဳ ၀တ္ၿပီး အိပ္ရမယ္။ အ၀တ္အစားနဲ႔ လြတ္ေနတဲ့ လက္၊ ေျခေထာက္၊ မ်က္ႏွာတို႔ ျခင္မကိုက္ေအာင္ ေဆးလူးျခင္းႏွင့္ ျခင္ေဆးေခြ ထြန္းျခင္း ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ပါတယ္။ အိမ္ အနီးမွာ ရွိတဲ့ ျခင္ ခိုေအာင္းႏိုင္တဲ့ ခ်ံဳႏြယ္ေတြကို ရွင္းလင္း ပစ္ရမယ္။ ရပ္ကြက္ ေက်းရြာ အနီးရွိ ေခ်ာင္းေတြ၊ ေျမာင္းေတြမွာ ေရမ၀ပ္ေအာင္ ေရစီးေရလာေကာင္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရမယ္။ ပိုးေလာက္လမ္းစား ငါး၊ ေဒါင္းငါးေတြကို ေမြးျမဴ သင့္ပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေရာဂါဟာ အသက္အရြယ္ မေရြး ျဖစ္ႏိုင္ၿပီး ခုခံအားစနစ္ အားနည္းတဲ့ ကေလးေတြမွာ ပိုမို ျဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အသက္ သံုးႏွစ္ကေန ၁၂ ႏွစ္အတြင္း ကေလးေတြမွာ ပိုမို ျဖစ္ပြားတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေရာဂါဟာ အသက္ဆံုးပါးတဲ့ အထိ ျဖစ္ပြားႏိုင္လို႔ ကာကြယ္ရမယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေရာဂါ လကၡဏာေတြကေတာ့ ရုတ္တရက္ ဖ်ားျခင္း၊ ကိုယ္လက္ ကိုက္ခဲျခင္း၊ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း၊ မ်က္စိေအာင့္ျခင္း၊ ေအာ့အန္ျခင္း၊ အနီစက္မ်ား ထြက္ျခင္း ျဖစ္ကာ ႏွစ္ရက္၊ သံုးရက္အတြင္း အဖ်ားႀကီးျခင္း၊ ေကာ္ဖီေရာင္မ်ား အန္ျခင္း၊ အမဲေရာင္ ၀မ္းမ်ားသြားျခင္း၊ ဂနာမၿငိမ္ျဖစ္ျခင္း၊ မွိန္းေနျခင္းႏွင့္ ေျခဖ်ားလက္ဖ်ားေအးျခင္း၊ ေသြးလန္႔ျခင္း လကၡဏာေတြ ျဖစ္တတ္လို႔ အနီးဆံုး ေဆးရံု၊ ေဆးခန္းကို သြားေရာက္ျပသဖို႔ လိုပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေရာဂါဟာ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ဗိုင္းရပ္စ္ (Dengue virus) သယ္ေဆာင္တဲ့ ျခင္က်ားေခၚ ျခင္ပုန္း ေနဘက္ကိုက္လို႔ ျဖစ္ရတာပါ။ ျခင္ပုန္ေခၚ ျခင္က်ားဟာ ေရာၾကည္ေရသန္႔မွာပဲ ေပါက္ပြားတတ္ၿပီး ေန႔ေရာညပါ ကေလးေတြ အိပ္စက္ရင္ ျခင္ေထာင္ ခ်ၿပီး သို႔မဟုတ္ ျခင္လံု ဆန္ခါတပ္တဲ့ အခန္းမွာ အိပ္သင့္ပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါ မျဖစ္ေအာင္ လိုက္နာရမယ့္ အခ်က္ေတြကေတာ့ ေရသိုေလွာင္ထားတဲ့ ေရၾကည္ ေရအိုင္ေတြ၊ ေရေလွာင္ကန္ေတြကို လံုၿခံဳေအာင္ ဖံုးအုပ္ ထားရမယ္။ ဘုရားပန္းအိုး၊ ေသာက္ေရခြက္မ်ားမွ ေရကို ေန႔စဥ္ လဲလွယ္ ေပးရပါမယ္။ မိုးေရတင္ႏိုင္တဲ့ ဘူးခြံ၊ ပံုးခြံ၊ တာယာေဟာင္း၊ အိုးျခမ္းပဲ့၊ ပလပ္စတစ္အိတ္၊ အုန္မႈတ္ခြက္၊ စသည္တို႔ကို မီးရႈိ႕ျခင္း၊ ေျမျမႈတ္ျခင္း ျပဳလုပ္ကာ ရွင္းလင္း ပစ္ရမယ္။ အိမ္တြင္း အိမ္ျပင္ သန္႔ရွင္းေအာင္ ထားရမယ္။ အခန္းမွာ လံုေလာက္တဲ့ အလင္းေရာင္ ရရွိရပါမယ္။ ေလေကာင္းေလသန္႔ ရရွိရပါမယ္။ ျပတင္းေပါက္ေတြ ဖြင့္ထားရမယ္။ ျခင္လံုဆန္ခါ တပ္ရပါမယ္။ ကေလး ငယ္ေတြကို ျခင္မကိုက္ေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ရမယ္။ ကေလးမ်ားကို အက္်ီလက္ရွည္၊ ေဘာင္းဘီရွည္ ဝတ္ၿပီး ျခင္ေဆးလူးျခင္း၊ ျခင္ေဆးထြန္ျခင္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သလို လွ်ပ္စစ္ျခင္႐ိုက္တံ သံုးႏိုင္ပါတယ္။ ျခင္မေပါက္ပြားေအာင္ ေရမ်ားကို ဖံုး၊ သြန္၊ လဲ၊ စစ္ေပးရမယ္။ ျခင္ေလာက္လမ္း ႏွိမ္နင္းရာမွာ လိုအပ္ပါက မာလာသီရြန္၊ ဒီဒီတီေဆးမႈတ္ျခင္း၊ ပါလာဆီယြန္ေဆးဖ်န္းျခင္း၊ အဘိတ္ေဆးခတ္ျခင္း စတဲ့ ေသြးလြန္ တုတ္ေကြး ကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔ လိုတယ္။ ျခင္ေထာင္မ်ား ျခင္ေဆးရည္၊ အဘိတ္ေဆးရည္ စိမ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးလြန္တုတ္ေကြး ေရာဂါႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ကာကြယ္ေဆး၊ ကုသေဆး မေပၚေသးလို႔ ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ျခင္းနဲ႔ အႏိုင္ ယူရမယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ျဖစ္တယ္လို႔ သံသယရွိရင္ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသၿပီး ဓာတ္ဆားရည္တိုက္ျခင္း၊ ပဋိဇီ၀ ေဆးေကၽြးျခင္း၊ ထိုးျခင္း၊ လိုအပ္တဲ့ ေသြး သို႔မဟုတ္ ခ်ိဳ/ငန္ ဒရစ္ခ်ိတ္ျခင္းမ်ားျဖင့္ ေရာဂါသက္သာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရဖတ္ တိုက္ႏိုင္တယ္။