ပုဒ္မ ၆၆ (ဃ) ျဖင့္ လတ္တေလာ စြဲဆိုထားေသာ အမႈမ်ားကို ပိတ္သိမ္း ပယ္ဖ်က္ေပးရန္ PEN Myanmar ေတာင္းဆို

Pen Myanmar ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္

ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒ ပုဒ္မ ၆၆(ဃ) ျဖင့္ လတ္တေလာ စြဲဆိုထားေသာ အမႈမ်ားကို ပိတ္သိမ္း ပယ္ဖ်က္ေပးရန္ ယေန႔ (ႏို၀င္ဘာ ၁၅ ရက္) တြင္ PEN Myanmar အဖြဲ႕က ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ ေတာင္းဆိုလိုက္ပါသည္။

အခ်က္ ခုနစ္ခ်က္ ပါ၀င္ေသာ အဆိုပါ ေၾကညာခ်က္၌ တည္ဆဲ ဥပေဒ ဆိုသည္မွာ ျပည္သူလူထုကို အကာအကြယ္ေပးရန္ ျပ႒ာန္းထားျခင္းသာ ျဖစ္သင့္ၿပီး မိမိႏွင့္ သေဘာထား ခံယူခ်က္ မတူညီေသာ ေ၀ဖန္မႈမ်ားကို တိုက္ခိုက္ရန္၊ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္း၏ လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ ယူဆခြင့္၊ ထုတ္ေဖာ္ ေရးသားခြင့္၊ ေျပာဆိုခြင့္တို႔ကို ပိတ္ပင္ တားဆီးရန္အတြက္ လိုရာဆြဲ အသံုးခ်ႏိုင္ေသာ လက္နက္သဖြယ္ အသံုးျပဳေနျခင္းမွာ ဒီမိုကေရစီ အေျခခံ က်င့္စဥ္ႏွင့္ စံလြဲေနေၾကာင္း သံုးသပ္သည္ ဆိုေသာ အခ်က္ကိုလည္း ထည့္သြင္းခဲ့ပါသည္။

PEN Myanmar ၏ ေၾကညာခ်က္ အျပည့္အစံုမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္။

၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒပုဒ္မ ၆၆(ဃ)၊ သတင္းမီဒီယာ ေကာင္စီ၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္တို႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပဲန္ျမန္မာ၏ တိုက္တြန္းခ်က္ (ေၾကညာခ်က္ ၆/၂၀၁၆)

၁။ စာေပစိစစ္ေရး အလြန္ ေခတ္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ အေနျဖင့္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုခြင့္၊ ထင္ျမင္ ယူဆခြင့္ႏွင့္ စုရံုးခြင့္မ်ားကို စိစစ္ကြပ္ကဲရာ ေရာက္သည့္ တည္ဆဲ ဥပေဒ အမ်ားအျပားကို အသံုးျပဳကာ ႏိုင္ငံတြင္းေန ျပည္သူလူထု အေနျဖင့္ မိမိဘာသာ မိမိ ထိန္းခ်ဳပ္ စိစစ္ေျပာဆို ေနထိုင္ရန္ ဖိအားေပးမႈမ်ား ရွိေနပါသည္။ ယင္းကဲ့သို႔ အသံုးျပဳေနေသာ တည္ဆဲ ဥပေဒမ်ားအနက္ အစိုးရ၊ ရဲတပ္ဖြဲ႕ႏွင့္ တပ္မေတာ္သာမက မီဒီယာသမားအခ်ိဳ႕ ကိုယ္တိုင္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသား အခ်င္းခ်င္းအၾကား တစ္ပါးသူကို ခ်က္ခ်င္း အက်ဥ္းက်ေစရန္ ရည္ရြယ္ၿပီး လက္နက္သဖြယ္ အသံုးျပဳေသာ ဥပေဒမွာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒပုဒ္မ ၆၆ (ဃ) ျဖစ္ပါသည္။

၂။ ယခင္ ပါတီစံု အစိုးရလက္ထက္ ဤဥပေဒ ျပ႒ာန္းသည့္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အထိ ၆၆ (ဃ) ျဖင့္ တရားစြဲဆိုခံရသူေပါင္း ၇ ဦးအထိ ရွိခဲ့ၿပီး ၅ ဦးမွာ ျပစ္ဒဏ္ခ်ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ယခု ပိုမိုပြင့္လင္းလာေသာ ဒီမိုကေရစီ အရပ္သား အစိုးရ လက္ထက္ ၂၀၁၆ ဧၿပီလမွ ယေန႔ ႏို၀င္ဘာလအထိ ၇ လအတြင္း တရားစြဲဆိုမႈေပါင္း ၂၉ မႈအထိ ရွိလာပါသည္။ ယင္း ၂၉ မႈတြင္ စြပ္စြဲခံရသူမ်ားမွာ သာမန္ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ သံုးစြဲသူမ်ား သာမက လူ႔ရပိုင္ခြင့္အေရး တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္ မီဒီယာသမားမ်ားလည္း ပါ၀င္ပါသည္။ ယင္းတရားစြဲဆိုမႈမ်ားကို ေလ့လာရာတြင္ ကာယကံရွင္ ကိုယ္တိုင္က စြဲဆိုသည္မ်ား ရွိသကဲ့သို႔ ကာယကံရွင္ မဟုတ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား (Third Party) ကလည္း တရားလို ျပဳလုပ္၍ တရားစြဲျခင္း၊ လက္ခံ အမႈဖြင့္ျခင္း၊ စြဲဆိုသည္ႏွင့္ မွန္ကန္မႈ ရွိ၊ မရွိ စိစစ္မႈ မျပဳဘဲ ခ်က္ခ်င္းဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းျခင္းမ်ားကို ေတြ႕ရပါသည္။

၃။ ယင္းပုဒ္မ ၆၆(ဃ) သည္ ေ၀၀ါးေသာ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ား ရွိေနျခင္း၊ ရဲအေရးပိုင္ေသာ အမႈ ျဖစ္ေနသျဖင့္ ခ်က္ခ်င္း ဖမ္းဆီးႏိုင္ေနျခင္း စသည့္ အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အပါအ၀င္ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္၊ တစ္စုတစ္ဖြဲ႕တို႔၏ လက္နက္သဖြယ္ လိုရာစြဲ အသံုးခ်ႏိုင္ေၾကာင္း၊ အသံုးခ်ေနၾကေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။ ထို႔ျပင္ မီဒီယာ သမားမ်ားအတြက္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ သတင္းမီဒီယာ ဥပေဒႏွင့္ သတင္းမီဒီယာေကာင္စီ ရွိေနသည့္တိုင္ ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒပုဒ္မ ၆၆(ဃ) ကိုသာ သံုးၿပီး အေရးယူျခင္းမွာလည္း ကာယကံရွင္ မဟုတ္ေသာသူက တရားလိုျပဳ တုိင္ၾကားသည့္အခါ မွန္ကန္မႈ ရွိ၊ မရွိ စိစစ္ရန္ မလိုဘဲ ခ်က္ခ်င္းအက်ဥ္းခ်ႏိုင္သျဖင့္ စြပ္စြဲခံ မီဒီယာ သမားမ်ားအား လက္ငင္း ဖိအားေပး ႏွိပ္ကြပ္ႏိုင္သည့္ အတြက္လည္း ျဖစ္ေနပါသည္။

၄။ ထို႔ျပင္ သတင္းမီဒီယာ သမားမ်ားအား အကာအကြယ္ေပးရန္ႏွင့္ စာနယ္ဇင္းက်င့္၀တ္ကို အတိအက် ေလးစားလိုက္နာေစရန္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ သတင္းမီဒီယာ ေကာင္စီသည္ သတင္းမီဒီယာ သမားမ်ားကို အကာအကြယ္ေပးႏိုင္ေသာ၊ အျငင္းပြားမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ေသာ လံုေလာက္သည့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အားနည္းေနသည့္အျပင္ စာနယ္ဇင္း က်င့္၀တ္ကို ျပ႒ာန္း ထုတ္ျပန္ေပးထားသည့္တိုင္ သတင္းမီဒီယာသမား အခ်ိဳ႕က လိုက္နာျခင္း မရွိသည္ကို ေထာက္ရႈလွ်င္ သတင္းမီဒီယာ ေကာင္စီ၏ ၾသဇာသည္လည္း အားနည္းေနသည္ဟု ပဲန္ျမန္မာက သံုးသပ္ပါသည္။ တရားစြဲဆိုသူႏွင့္ စြဲဆိုခံ မီဒီယာတို႔အၾကား ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေပးရာတြင္လည္း စြဲဆိုခံ မီဒီယာကသာ စြဲဆိုသူအား ေတာင္းပန္ရျခင္းျဖင့္ အဆံုးသတ္ခဲ့ဖူးသည္ကို အထင္အရွား ေတြ႕ရပါသည္။

၅။ ယခုကဲ့သို႔ သတင္းမီဒီယာ ေကာင္စီတြင္ လံုေလာက္ေသာ ၾသဇာႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အားနည္းေနရျခင္းမွာ သတင္းမီဒီယာ ဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား၏ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။ သတင္းမီဒီယာ ဥပေဒ အခန္း (၆) အရ သတင္းမီဒီယာ ေကာင္စီ ဖြဲ႕စည္းရာတြင္ လြတ္လပ္၍ အမွီအခို ကင္းစြာ ဖြဲ႕စည္းခြင့္ မရျခင္း၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာ၏ ေလာင္းရိပ္ေအာက္ ေရာက္ေနျခင္း သတင္းမီဒီယာ ေလာကအား အမွန္တကယ္ ကိုယ္စားျပဳသည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို သတင္းမီဒီယာ သမားမ်ား ကိုယ္တိုင္ လြတ္လပ္စြာ ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ပိုင္ခြင့္ မရွိ ျဖစ္ေနျခင္းတို႔မွာ ထင္ရွားေသာ အားနည္းခ်က္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။ နည္းဥပေဒ အခန္း (၁၁)၊ ပုဒ္မ ၃၅ (က) ပါ တိုင္ၾကားႏိုင္သည္ဟူေသာ စကားရပ္ေၾကာင့္ တိုင္ၾကားလိုပါက တိုင္ၾကားႏိုင္ၿပီး မတိုင္ၾကားဘဲ တိုက္ရိုက္ တရားစြဲဆိုလိုပါက စြဲဆိုႏိုင္ေသာ အခြင့္အေရး ရွိေနသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။

၆။ တည္ဆဲဥပေဒ ဆိုသည္မွာ ျပည္သူလူထုကို အကာအကြယ္ေပးရန္ ျပ႒ာန္းထားျခင္းသာ ျဖစ္သင့္ပါသည္။ မိမိႏွင့္ သေဘာထား ခံယူခ်က္ မတူညီေသာ ေ၀ဖန္မႈမ်ားကို တိုက္ခိုက္ရန္၊ ပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးခ်င္း၏ လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ ယူဆခြင့္၊ ထုတ္ေဖာ္ေရးသားခြင့္၊ ေျပာဆိုခြင့္တို႔ကို ပိတ္ပင္တားဆီးရန္အတြက္ လိုရာစြဲ အသံုးခ်ႏိုင္ေသာ လက္နက္သဖြယ္ အသံုးျပဳေနျခင္းမွာ ဒီမိုကေရစီ အေျခခံက်င့္စဥ္ႏွင့္ စံလြဲေနေၾကာင္း ပဲန္ျမန္မာက သံုးသပ္ပါသည္။

၇။ သို႔ျဖစ္ပါ၍ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဆက္သြယ္ေရး ဥပေဒ၊ ပုဒ္မ ၆၆(ဃ) အပါအ၀င္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ သတင္းမီဒီယာ ဥပေဒမ်ားအား အမ်ားျပည္သူ၊ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ သတင္းမီဒီယာမ်ား၏ သေဘာဆႏၵကို ခံယူ၍ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္တြင္ ျပန္လည္သံုးသပ္ ျပင္ဆင္ပါရန္ ပဲန္ျမန္မာက တိုက္တြန္းျခင္းႏွင့္အတူ ပုဒ္ ၆၆ (ဃ) ျဖင့္ လတ္တေလာ စြဲဆိုထားေသာ အမႈမ်ားကိုလည္း ပိတ္သိမ္း ပယ္ဖ်က္ေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုလိုက္ပါသည္။

PEN Myanmar